İran’a Giderken Dikkat Edilecekler | İran Hakkında Her Şey

İran’a Giderken Dikkat Edilecekler | İran Hakkında Her Şey

Farklı kültürüyle, insanlarının misafirperverliğiyle, mimari yapısıyla seyahat etmekten en keyif aldığım ülkelerden biri İran. Ancak ne yazık ki izole olmuş (veya edilmiş demek daha doğru olur sanırım) yapısı nedeniyle İran gezileri insanlar tarafından büyük bir tereddütle karşılanıyor. Çoğumuz İran hakkında pek bir şey bilmiyoruz ve ülkede savaş olduğunu düşünüyoruz. İran’a giderken dikkat edilecekler nelerdir bu yazıda size onları anlatırken bir yandan da İran hakkında bilgiler vermeye çalıştım.

İran’ın aslında kültürel olarak bizim ülkemize ne kadar çok benzediğini, insanların ne kadar misafirperver olduğunu, son derece güvenli bir ülke olduğunu söylesem sizi şaşırtır mıyım? Birçok yönüyle sizi kendine hayran bırakacağını düşündüğüm bu harika ülkeye gitmeye hazırsanız dikkat etmeniz gereken şeyler konusunda da bilgi sahibi olmanızda fayda var. İran’a gitmek istiyorsanız bu yazıyı mutlaka okuyun. Hem İran’a giderken dikkat edilecekler nelerdir onları anlatıyorum hem de İran’da rahat seyahat etmek için öneriler paylaşıyorum.


Bu yazı da ilginizi çekebilir: İran’da Görülmesi Gereken Yapılar


İran’da Seyahat Deneyimlerim

Bu yazı hem İran’a 2016 yılında yaptığım 3 aylık bisiklet seyahatimin notlarını içeriyor hem de en son İran’a 2022 yılında yaptığım bir aylık sırt çantalı seyahatin notlarını içeriyor.

İlk seyahatimde bisikletle dolaşıp, zaman zaman otostop çekip, Couchsurfing ve benzeri uygulamalar kullanarak konaklayıp, yemeklerimi kendim pişirip, oldukça düşük bütçeli bir tur yapmıştım. 2022 yılında yaptığım İran gezisinde ise ulaşım için otobüs ve taksi kullandım, mümkün olduğunca güzel yerlerde yemek yedim, birkaç kez hostelde kaldım ve ilkine kıyasla çok daha konforlu bir seyahat geçirdim.

İran’ı farklı şekillerde deneyimlemiş biri olarak iran gezisi yapmadan önce bu notları okumanızın faydalı olacağını düşünüyorum. Bu arada yazıya başlamadan önce İran’a giderken yanıma aldığım ürünleri buradan inceleyebilirsiniz: İran’a giderken yanıma aldıklarım (Bu link Hepsiburada işbirliği linkidir. Linke tıklamak size ekstra bir külfet yüklemez. Zaten alacağınız bir ürünü benim linklerimden aldığınızda bloguma da ufak bir katkınız olmuş olur. Şimdiden teşekkürler!)

İran'a giderken dikkat edilecekler iran hakkında bilgiler

İran’a Giderken Dikkat Edilecekler Nelerdir?

Bu yazıda İran hakkında bilinmesi gerekenleri alt başlıklar ve sorular halinde ayırdım ve her biri hakkında kendi deneyimlerimden yola çıkarak bilgi vermeye çalıştım. Umarım İran’a gidecekler için tüyolar verdiğim bu yazı işinize yarar ve İran gezisi harika geçer! Şimdiden iyi okumalar!


İRAN’A NASIL GİDİLİR?

İran’a gitmek için birkaç farklı seçeneğiniz var. Dilerseniz İran’a direkt uçuşlarla İstanbul’dan ya da Van’dan gidebilirsiniz. Eğer uçmak istemiyorsanız ya da daha düşük bütçeli bir ulaşıma ihtiyacınız varsa İran’a gitmek için otobüs kullanmak da bir diğer seçenek.

İstanbul’dan direkt otobüslerle Tebriz ve Tahran’a ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda Van’dan ve Doğubeyazıt’tan otobüslerle sınıra gidebilir; sınırdan sonra da taksilerle veya minibüslerle Khoy, Tebriz, Urmiye gibi şehirlere ulaşabilirsiniz.

Bu konuda ayrıntılı bilgi için “İran’a Nasıl Gidilir yazısını okumanızı tavsiye ederim. Ben de bu yazıda İran’a otobüsle nasıl gittiğimi ayrıntılarıyla anlattım.


İRAN İÇİN VİZE GEREKLİ Mİ?

İran için vize gerekli mi? Hayır. Türk vatandaşları için İran vize istemiyor. İran’a geçerli ve süresi yeterli bir pasaportla vizesiz giriş yapabilirsiniz ve bir ülkeye vizesiz giriş yapmanın tadını doyasıya çıkarabilirsiniz.


İRAN İÇİN PASAPORT GEREKLİ Mİ?

Peki İran için pasaport gerekli mi? Evet. İran’a kimlikle giriş yapamıyorsunuz. İran’a gitmek için geçerli bir pasaportunuz olmalı.



İRAN PASAPORTA DAMGA VURUYOR MU?

Eğer diplomatik olarak İran ile arası pek de iyi olmayan bir ülkeye gitme ihtimaliniz varsa (örneğin Amerika) o halde İran’a giderken dikkat edilecekler listenizin en başına bu maddeyi büyük harflerle yazın. İran’a girerken ülkeye giriş damgasını pasaportunuza değil; ayrı bir yere basmalarını rica edebilirsiniz. Havalimanında bunu yaptıklarını ama karadan geçerken yapmadıklarını birkaç kişiden duymuştum. O yüzden karadan geçerken pasaport memuruyla konuştum.

Damgayı pasaport yerine ayrı bir yere basabileceğini söyledi. Bir başka memur ise bir arkadaşıma pasaporta basmak zorunda olduğunu söylemiş. Yani kısacası bu da sanırım kişiye ve şansa bağlı. Eğer şanslıysanız ve karadan geçiş yaparken benim denk geldiğim gibi bir memura denk gelirseniz damgayı pasaportunuza bastırmadan da geçebilirsiniz.


İRAN’A GİDERKEN YANINIZDA BUNLARI GETİRMEYİN!

İran bir islam cumhuriyeti ve ülke buna göre yönetiliyor. Bu nedenle bazı önemli yasaklar var ve bir turist olarak bu yasaklara uymalısınız. İran’a giriş yaparken yanınızda kesinlikle alkollü içecekler ve türevleri olmamalı.



İRAN’A GİDERKEN YANINIZA NELER ALMALISINIZ?

İran’ın havası mevsimlere göre bir hayli değişken o yüzden gezinizi ne zaman yaptığınız yanınıza alacaklarınız açısından bir hayli önemli. Mevsimlerimiz birbirine benzer oluyor. Oradan pay biçebilirsiniz. Bu başlıkta İran’a giderken yanınıza almanız gerekenler hakkında bilgi vermeye çalıştım. Bir de kendi kullandığım ürünlerden ve önerilerimden size de fikir vermesi için bir link hazırladım.

Ürünleri buradan inceleyebilirsiniz: İran’a giderken yanıma aldıklarım (Bu link hepsiburada işbirliği linkidir. Linke tıklamak size ekstra bir külfet yüklemez. Zaten alacağınız bir ürünü benim linklerimden aldığınızda bloguma da ufak bir katkınız olmuş olur. Şimdiden teşekkürler!)

Eğer ülkeye kış aylarında gidiyorsanız yanınızda mutlaka kışlık kıyafetler, bot gibi sağlam ayakkabılar, yağmurluk ve şemsiye gibi malzemeler götürmelisiniz.

Giyim ürünleriyle başlayalım. İran’a yazın gidiyorsanız giyinmek için şalvar, bol keten pantolon, bol tişörtler ve uzun kollu bol gömlekler götürmenizi şiddetle tavsiye ederim. Bu şekilde gezmek son derece rahat oluyor. İran’da başınızı kapatmak zorunda olduğunuz için yanınıza mutlaka şal da almalısınız. Kıyafetlerinizi seçerken kumaşlarının hafif ve ferah olduğundan emin olun.

Bir tane şal bir haftalık bir gezi için yeterli olacaktır. (Ben bir ayı tek bir şalla geçirdim) Eğer İran’a bisikletle gidecekseniz şal yerine bannala, buff gibi şeyler de kullanabilirsiniz. Daha önce üç ay İran’da böyle gezdim.

Ayakkabı: Eğer İran’a yazın seyahat ediyorsanız mutlaka ama mutlaka yanınızda sandalet ve terlik götürün. Özellikle ayağın yapısını bozmayan, ayağı sıkıştırmayan, rahat yürünen bir sandalet ilk tercihiniz olsun.

Termos: Yaz aylarında hava sıcaklıkları bir hayli yüksek olduğu için yanınızda soğuk tutma özelliği olan termos matara almanızı şiddetle tavsiye ediyorum.

Güneş kremi ve şapka: İran’a yazın gidiyorsanız yanınıza mutlaka güneş kremi ve şapka almalısınız. Yüzünüzü korumak için kaliteli bir güneş kremi edindiğinizden emin olun. (Ben linke eklediklerimi örnek olması için ekledim)

Seyahat cüzdanı ve bel çantası: Paranızı vücudunuza yakın yerlerde taşımanızı sağlayan, hırsızlara karşı güven aşılayan bir seyahat cüzdanı edinmenizi öneririm. (Örneği linkte görebilirsiniz) Bir de seyahat ederken bel çantası çok kolaylık sağlıyor. Böylece her şeyi önünüzde, gördüğünüz bir yerde tutabiliyorsunuz.

Diğer: İran’da aradığınız kozmetik ürünlerini, her zaman kullandığınız kişisel hijyen malzemelerini bulamayabilirsiniz. O yüzden bu ürünleri muhakkak giderken yanınızda götürün. Eğer yanınızda bir yemek termosunuz olursa porsiyonları fazla gelen yemekleri bu yemek termosuna koyup daha sonra tüketebilirsiniz. (Özellikle pilav porsiyonları bir hayli fazla olduğu için bu benim çok işime yaradı.)

Eğer sehrilerarası otobüslerde sık sık seyahat edecekseniz mutlaka portatif bir seyahat yastığı edinin.


İRAN UCUZ MU?

Nispeten evet, ama bazen de hayır. İran ucuz mu değil mi bazı parametrelere göre değişiyor. Örneğin dolar ya da euro ile kazanıyorsanız İran ucuz mu sorusunun cevabı kesinlikle evet olurdu. Ama Türk lirasıyla kazanıyorsanız o kadar kesin bir evet diyemesem de hala bazı kalemlerde Türkiye’den daha ucuz olduğunu söyleyebilirim.

Özellikle yakıtın ucuz olması sebebiyle ulaşım çok ucuz ve bu da zaten seyahat masraflarınızı neredeyse yarısına indiriyor. Ama örneğin yeme-içme veya konaklama konusunda o kadar da ucuz olduğunu söylemek mümkün değil. İran turu için ne kadar bütçe ayırmanız gerektiğinden emin olamıyorsanız ne gibi ihtiyaçlarınız olduğunu mutlaka gözden geçirin. Çünkü İran’da 1000 lirayla da güzel bir gezi yapabilirsiniz, 10.000 lirayla da.

Kendi bütçelerimden örnek vermem gerekirse; ben 2016 yılında 3 ayda yaklaşık 700 lira harcamıştım ve buna aldığım Hindistan vizesi de dahildi. Sanırım vize için yaptığım masrafları saymazsak 3 aylık İran gezisi bütçesi 500 TL civarındaydı. Ama dediğim gibi bu turda bisikletle seyahat ettim, yemeklerimi kendim yaptım, pahalı turistik yerlere gitmedim, müzelerin çoğunu pas geçtim ve konaklama için para vermedim.

2022 yılındaki İran gezisi bütçesi içinse biraz daha fazla bütçe ayırmam gerekti. 1 ayda yaklaşık 3,800 TL harcadım. Aslında aradaki 6 senelik zaman farkını, bu İran turumda sürekli otobüs ve taksi kullandığımı ve yemeklerimi hep dışarıda yediğimi ve enflasyonu düşünürsek, böyle konforlu bir gezi için oldukça makul bir bütçe olduğunu söyleyebiliriz.

Ama bu bütçeye de konaklamanın dahil olmadığını hemen söyleyeyim çünkü sadece bir veya iki gün otelde kaldım. Onun dışında hep arkadaşlarımda konakladım. İran’da otel ve hostel bütçelerini düşünürsek ortalama bir yerde gecelik yaklaşık 10-15 dolar ödemeniz gerekir. Hesaplamalarınızı buna göre yapabilirsiniz. (Aşağıda İran’da oteller konusunda ayrıntılı bilgi var.)


İRAN GEZİSİ İÇİN BÜTÇE | İRAN GEZİSİ MALİYETİ İÇİN NE KADAR BÜTÇE AYIRMALIYIM?

İran gezisi için bütçe konusu bana sık sık soruluyor. İran gezisi için ne kadar bütçe ayırmalısınız? Bunu belirleyecek en önemli şeyler: Konfor, yapılacaklar, süre ve ihtiyaçlar. Sizin ihtiyaçlarınızı, yapmak istediklerinizi, seyahat sürenizi bilmediğim için kesin bir şey söylemem çok zor ama fikir vermesi açısından ufak bir hesaplama yapalım.

İran’da konaklama maliyeti: Merkeze yakın düzgün bir hostel veya otelde kalmak isterseniz gecelik 10-20 dolar civarı değişen bütçeleri gözden çıkarmalısınız. Yani ulaşım, müze girişleri, diğer harcamalar dışında İran’da bir günde yaklaşık 15-20 dolar harcayacağınızı düşünün.

İran’da yeme içme maliyeti: Bir öğün yemek için de yaklaşık 5-7 dolar gibi bir bütçe ayırmalısınız. Günde üç öğün yemek yediniz, arada bir de sokak yemeklerinden yiyerek bütçeyi dengelediniz diyelim ve İran’da yeme içme maliyetine günlük 15 dolar yazalım.

İran’da ulaşım maliyetleri: Hani bir şey için sudan ucuz derler ya, işte İran’da ulaşım maliyetleri de öyle. 8 saatlik bir otobüs yolculuğunu 3 dolar ödeyerek yapabiliyorsunuz. Şehir içinde her yere taksiyle gitseniz, bütün gün taksiyle dolaşsanız günlük 15 doları geçemezsiniz. İran’da toplu taşıma da bir o kadar ucuz. O yüzden buraya günlük 5 dolar bütçe ayırmanın uygun olduğunu düşünüyorum.

İran’da yabancılar için müze fiyatları: İran’da müzelerin ve ören yeri girişlerinin turistler için bedeli yaklaşık 10-20 dolar civarında. Her gün bir müzeye gitmeyeceğiniz için bu maliyet kalemini taban fiyattan hesaplayabiliriz.

Yukarıdaki ufak hesaplamayla bir kişinin oldukça konforlu bir İran gezisi yapmak için günlük bütçesi 40-45 dolar civarında oluyor. Eğer konforlu ve keyifli bir İran turu yapmak istiyorsanız bir hafta İran gezisi için bütçeniz 280-300 dolar arasında bir bütçe olabilir.

Ama dediğim gibi İran gezisi maliyeti hesaplarken şunu aklınızda bulundurun. İran’da aylık 100 dolarla da rahatlıkla seyahat edebilirsiniz. Burada en önemli olan şey sizin ihtiyaçlarınız ve konfor anlayışınız. Bir de İran turları gibi paket turlara katılarak bu bütçeleri düşürmek mümkün olabilir.


İRAN’DA YEME İÇME KÜLTÜRÜ

İran mutfağının Türk mutfağına yakın olmasının burada yemek konusunda sürpriz yaşama ihtimalinizi epey azalttığını söyleyebiliriz. İran mutfağı gerçekten çok lezzeti ve farklı yiyecekleri barındırıyor. Ancak ne yazık ki hayvansal içerik ağırlıklı bir mutfak.

Vejetaryen yiyecekleri bulmanız son derece kolay ama aynı şeyi vegan yemekler için söylemek mümkün değil. Sebze yemekleri bulabilirsiniz ama içeriğinde tereyağı olmayan sebze yemeği bulmak zor olabilir. Yine de aç kalmazsınız çünkü sokaklardaki falafelcilerin sayısı bir hayli fazla.

İran mutfağına dair sizi en çok şaşırtacak şeylerin başında pilav porsiyonları geliyor olabilir. Bizde bir porsiyon pilav bir kase kadarken İran’da kişi başına her öğünde bizdekinin 5 katı kadar pilav düşüyor. Ben genelde bir restorana gittiğimde pilav ve yanında kızarmış sebzeler istiyorum.

Zaten birçok kebap çeşidi sebzeyle servis edildiği için mutlaka hazır sebze oluyor. Pilav miktarı da çok olunca kolayca doyabiliyorsunuz. (Yukarıdaki tabağın yarısı tepeleme pilav doluydu) Siz de benim yaptığım gibi yapabilirsiniz. (Pilavda tereyağı var mı bilmiyorum. Ama yanında ekstra getirdikleri için olmadığını varsayıyorum. Varsa da yedim, yoksa da yedim.)

İran’da yemek fiyatları çok ucuz olmasa da bizdeki fiyatlara göre biraz daha uygun sayılabilir. Söylediğiniz bir ana yemekle tıka basa doyabildiğiniz gibi Türkiye’dekinin neredeyse yarısı kadar ödüyorsunuz. Mesela yukarıdaki tabak özünde bir tavuk şiş yemeğiydi ve 55 lira civarındaydı. (2022’de)Üstelik bu yemeği güzel ve turistlerin sık sık gittiği geleneksel bir restoranda yedim. (Restoranın fotoğrafı da yukarıda)

Son olarak, İran’daki kahvaltı kültürü bizdekine çok benziyor. Sabah kahvaltısında genelde çay, peynir, ceviz, domates, salatalık, reçel, ekmek vb. şeyler yiyorlar. Yukarıdaki iki fotoğraf farklı şehirlerde sipariş verdiğim kahvaltı menülerine ait. Gördüğünüz gibi Türk kahvaltısının neredeyse aynısı. Tek fark bizdeki şişko ve büyük ekmekler yerine onlar genelde lavaşa ve pideye benzer ince ekmekler tüketiyorlar.


İRAN’DA TOPLU TAŞIMA MALİYETLERİ & KURALLARI

İran'da toplu taşıma - İran'a giderken bilinmesi gerekenler - İran hakkında bilgiler

Benzinin litresinin zamlı halinin bile yaklaşık 1,5 liraya denk geldiği bir ülkede toplu taşımanın ucuzluğundan bahsetmeye gerek yok herhalde. Toplu taşıma gerçekten çok ucuz. 12 saat süren yolculuklar için şehirler arası otobüs biletleri yaklaşık 70 liraya denk gelen bir fiyata alınabiliyor.

Şehir içi ulaşımda alacağınız biletler ise 1-2 liraya denk geliyor. Metro da en az otobüs kadar ucuz. Üstelik metroda çıkış turnikelerinde de kartınızı okutup indirimle seyahat etmeniz mümkün. Özellikle Tahran metrosu o kadar geniş bir ağa sahip ki, şehrin tamamını yalnızca metro kullanarak gezmek mümkün.

İran’da toplu taşıma hakkında bilmeniz gereken ufak bir ayrıntı; bazı araçlarda cinsiyete göre ayrılan bölmeler var. Şehir içi otobüslerde kadın ve erkekler aynı otobüse binebiliyor fakat erkekler otobüsün ön kısmında kadınlarsa arka kısmında oturuyor. Bazı şehirlerde de tam tersi. Şehirlerarası otobüslerde böyle bir kural yok; sadece bizde de olduğu gibi kadın yanına yabancı erkek yolcu veya erkek yanına yabancı kadın yolcu verilmiyor.

Metroda da yalnızca kadınlar için ayrılmış vagonlar var. Bu vagonlar en baştaki ve en arkadaki 2 vagon. Kadınlar bu vagonlarda seyahat etmek zorunda değil. İsterlerse diğer vagonları tercih edebiliyorlar ama eğer daha rahat seyahat etmek isterlerse bu vagonlarda seyahat edebiliyorlar. Bu vagonlarda erkeklerin girmesi yasak fakat kalabalık saatlerde onlar da bu vagonları kullanıyor ve kimse bir şey demiyor.

İran'da şehirlerarası otobüsler
İran’da şehirlerarası otobüsler

İRAN’DA TAKSİ MALİYETLERİ NASIL?

İran’da taksiyle seyahat etmek de oldukça ucuz. Türkiye’de 100 TL’ye denk gelecek bir mesafeyi 10 TL’ye gitmek mümkün. Yalnız taksilerde taksimetre olmadığı için turist olarak kazıklanmak da son derece olası.

O yüzden taksi kullanırken SNAPP uygulamasını kullanmanızı tavsiye ederim. Bu uygulama bulunduğunuz yere rahatlıkla taksi çağırabileceğiniz ve gideceğiniz destinasyonu da harita üzerinde önceden işaretlediğiniz için bir daha anlatmak zorunda kalmayacağınız harika bir uygulama.

Üstelik siz bulunduğunuz konumu ve gideceğiniz yeri seçtikten sonra uygulama size ödeyeceğiniz tutarı da söylüyor. Yani bir daha pazarlıkla uğraşmak zorunda kalmıyorsunuz. Uygulamanın İngilizce dil seçeneği de mevcut. Elbette uygulamayı kullanmak için internete ihtiyacınız var, dolayısıyla bir İran hattı almanız son derece faydalı olur.

Uygulamayla ilgili olarak şunu da eklemem lazım: Taksicilerle anlaşmak için başlangıç seviyesinde bir Farsça işinize çok yarayabilir. Çünkü taksiciler nerede olduğunuzu sormak için veya konuma geldiklerinde sizi arayabiliyor. En azından neredesin, ben şuradayım, orada değilim, lütfen buraya gel, falanca mağazanın önündeyim, ben geldim, bir dakika içinde geliyorum, şurada ineceğim vs gibi temel şeyleri öğrenmeyi düşünebilirsiniz. (Ben öğrendim çok da kolay oldu.)

Eğer bu uygulamayı kullanmıyorsanız, direkt sarı taksiye veya özel taksiye binecekseniz, binmeden önce mutlaka gideceğiniz yeri gösterin ve pazarlık yapın. Kazıklanmadığınızı düşündüğünüz bir fiyata anlaşmadan da taksiye binmeyin.

İran'a giderken dikkat edilecekler

İRAN’DA OTOSTOP ÇEKİLİR Mİ?

İran’da otostop çekmek oldukça kolay olmasına rağmen otostop kültürüne alışık olmayan bu ülkede bazı sihirli kelimelere ihtiyacınız olacak. Bunlardan ilki “para yok” anlamına gelen “pul nedaran”. Otostop çekilmesine alışık olmadıklarından durduklarında önce bir ne kadar para vereceğinizi soruyorlar. Derdinizi uzun uzun anlatmaktansa içerisinde “pul” veya “kira” geçen herhangi bir cümleye direk “pul nedaran” diye yapıştırabilirsiniz.

Eğer İran’da otostop çekmek istiyorsanız en başta paranız olmadığını açıkça belirtmeniz şart. Bir de otostoba başlamadan önce bir kartona büyükçe gideceğiniz yeri Farsça yazmanız duracak olanların yüzdesinde hatrı sayılır bir fark yaratıyor.

Eğer şehir içinde otostop çekecekseniz 10 arabadan 8’inin taksi olduğunu bilmenizde fayda var. Arabaların üzerinde bir işaret olmadığı için de ayırt etmek oldukça zor oluyor. 2016 yılındaki düşük bütçeli turumda şehir içinde otostop çekmem gerektiğinde önce duran arabalara taksi olup olmadıklarını soruyordum. Taksi olduklarını söylerlerse de sihirli cümleyi söylüyordum. Paramın olmadığını duyanlar genelde basıp gitmeyi tercih etseler de bazıları durup yardım ediyorlardı.

Bu konuda ayrıntılı bilgi için “İran’da Otosotop Çekmek Kolay Mı?” yazımı okuyabilirsiniz.

İran'da otostop çekmek

İRAN’DA PARA BOZDURMAK VE İRAN’DA KREDİ KARTI KULLANMAK

İran’ın kendi içinde bir banka ve ödeme sistemi var. Yani visa ve maestro kartlarınızla burada para çekmeniz veya alışveriş yapmanız mümkün değil. Kısacası İran’da paranızı yanınızda taşımanız gerekli.

Peki İran’a giderken hangi para birimini yanınıza almalısınız? Buraya geldiğinizde Türk lirası, dolar ve euro bozdurabilirsiniz. Ben sadece sınırda Türk lirası bozdurdum, onun dışında hep Euro ve Dolar bozdurdum. Hangisi daha iyi? Bilmiyorum. Lütfen bunu bana sormayın çünkü gerçekten hiçbir fikrim yok. 🙂

Eğer yanınızda Dolar ya da Euro götürecekseniz her şehirde para bozdurabilirsiniz. Ama İran’da para bozdururken bir iki şeye dikkat etmeniz lazım. Öncelikle paranız kozmetik olarak iyi durumda olmalı. Üzerinde bir kalem çiziği varsa, kenarı yırtıksa veya yıpranmışsa bozmuyorlar veya değerinin altında bir para teklif ediyorlar.

İkincisi de İran’da nerede para bozduracağınız. Birçok şehirde turistik yerlerde, sokaklarda para bozmak için yanınıza yanaşan insanlar oluyor. Acil durumlarda iyi bir pazarlık yaparak bu kişilerden para bozdurabilirsiniz ama çoğunlukla çok ucuz fiyatlar teklif ediyorlar. Acil durumlar haricinde mutlaka döviz bürolarında para bozdurun.

Paranızı bozdruduktan sonra nakit olarak taşımak istemiyorsanız bankalardan hediye kartı olarak satılan bir kart alarak, paranızı karta aktarmanız ve kartı gittiğiniz yerlerde kullanmanız mümkün. İran’da sokak arasındaki çay ocağından taksiye kadar her yerde kartla ödeme yapabilirsiniz.


İRAN’DA İNTERNET VE YASAKLI SİTELER

İran’da internet genel olarak çok yavaş. Yavaşlığını derecelendirmek gerekirse, hani bizim ülkemizde bazı talihsiz olaylar sonucu çıkan haberleri gizlemek için internet kısıtlıyorlar ya, onun yarısı kadar bile hızlı değil. Aynı zamanda facebook, twitter, youtube gibi çoğu siteye girmek yasak.

O yüzden mutlaka bir VPN programı kullanmak gerekiyor. Instagram yasaklı bir site değil ama İnstagram kullanmak da internet hızı nedeniyle bazen zor olabiliyor. Komşu ülke İran’a giderken dikkat edilecekler arasında belki de sabrınızı en çok zorlayan kısım internet meselesi olacak.

Bu arada eğer İran’da uzun zaman kalacaksanız bir telefon hattı almanızı öneririm. Alacağınız hatta göre değişir ama telefon hatları genelde içlerinde az miktarda bir kontürle birlikte yaklaşık 2-3 dolara satılıyor. Değişik hatların farklı internet tarifeleri var. Örneğin ben Raitel kullanıyordum ve 20 GB internet pakedi almak için 1,5 dolar gibi bir para ödüyordum. Bunun için telefon bayilerinden yardım alabilirsiniz.

İran'a giderken dikkat edilecekler

İRAN’DA KONAKLAMA MALİYETLERİ VE İRAN’DA OTELLER

2016 yılında yaptığım İran turunda neredeyse tüm konaklamalarım için Warmshowers ve Couchsurfing kullanmıştım. Özellikle büyük şehirlerde kalacak yerleri kolaylıkla bulabilmiştim. 2022 yılındaysa çoğunlukla arkadaşlarımda kalmış olsam da birkaç defa hostellerde konakladım.

İran’da konaklama için misafirhane, hostel ve otel gibi farklı bütçelere hitap eden seçenekler mevcut. Misafirhaneler oldukça ilkel yerler. Misafirhanelerde özel odada kalıyorsunuz ama paylaşımlı banyo ve tuvalet kullanıyorsunuz. (Hostellere benzer)

İran’da otel rezervasyonu yapmak istiyorsanız doğrudan booking.com gibi siteleri kullanamıyorsunuz. Biraz daha yaratıcı olmanız gerekiyor. İran’da otek rezervasyonu yapma konusunu bu yazımda uzun uzun anlattım: İran’da Otel Rezervasyonu Nasıl Yapılır?

Eğer merkezi bir yerde, düzgün bir hostelde kalmak isterseniz yatakhane fiyatları 2-8 dolar arasında değişiyor. Eğer içinde tuvalet ve banyosu olan özel bir odada kalmak isterseniz de fiyatlar 12-25 dolar civarı.

İran vatandaşı olan kadın ve erkekler İran’da aynı odada evli olmadıkları sürece kalamıyor ama turistler için böyle bir kural söz konusu değil. Yani evli olmadığınız partnerinizle İran’a gidip aynı odada kalabilirsiniz.

Fotoğraf: İsfahan, Nakşi Cihan Meydanı Ayrıntılı bilgi için: İsfahan Gezi Rehberi

İRAN’DA İŞ GÜNLERİ

İran’da çalışma günleri bizim alışık olduğumuz günlerden biraz daha farklı. Perşembe ve cuma günleri genelde İran’da iş hayatının durduğu günler. (Perşembe yarım gün, Cuma tam gün gibi düşünebilirsiniz tatilleri)

O yüzden burada yapacağınız alışverişlerde, resmi dairelerdeki işlerinizde çalışma günlerine mutlaka dikkat edin. Benim en çok zorlandığım konu nedense hep bu oldu 🙂

İran'a giderken dikkat edilecekler

İRAN’DA KADINLAR NASIL GİYİNİR?

İran’da kadınlar nasıl giyinir sorusu İran’a giderken dikkat edilecekler listesinde ilk sıralarda geliyor. İran’da kadınların giyimi hakkında katı kurallar var. Peki İran’a gidecek turistler de başlarını örtmeli mi? Kapanma kuralı turistler için de geçerli mi?

Evet. İran’da kadınların turist ya da vatandaş olmaları fark etmeksizin başlarını örtmesi, uzun kollu, uzun paçalı kıyafetler ve kalçalarını kapatacak uzun üstler giymeleri gerekiyor.

Kısacası İran’a yapacağınız ziyaretler için başınızın, kollarınızın ve bacaklarınızın kapalı olması şart. Saçlarınızı tesettüre girmiş gibi kapatmanıza gerek yok, saç kuralı nispeten daha az katı sayılabilir. Yani saçınızın bir kısmı görünse de bir sorun olmuyor. (Bu durum İranlı kadınlar için zaman zaman çok büyük sorunlar yaratabiliyor ancak turistler için kurallar her yerde olduğu gibi daha esnek.)

Peki İran’da erkekler için giyim kuralları var mı? Elbette bu kuralların hiçbiri erkekler için geçerli değil. Erkekler sadece şort giyemiyorlar, o kadar.

İran’da kadınların nasıl giyinmesi gerektiği hakkında ayrıntılara “İran’a giderken nasıl giyinmelisiniz?” yazısından göz atabilirsiniz.

Güzeller güzeli canım arkadaşlarımı görüyorsunuz 🙂

Bu arada şunu da söylemeden geçmek istemiyorum: İranlı kadınlar ne yazık ki müthiş bir baskı altında yaşamak zorundalar. Giyim kuralı sadece madalyonun görünen yüzü.

Kadınlara mirastan yasal olarak erkeklere verildiğinden daha az pay veriliyor, boşanma hakları oldukça kısıtlı, mutsuz bir evliliği bitirmek için bile kısıtlı hakları var, evli kadınlar ülke dışına çıkmak için kocalarından izin alıyorlar, evli olmayanlar babalarından izin alıyorlar, ve hatta uygulanmadığı söylense de yasal olarak varlığını sürdüren recm cezası var.

İranlı kadın arkadaşlarımın en dindarından dindar olmayanına kadar hepsi bu uygulamalardan bıkmış durumda. Çünkü konunun inançlarla değil siyasi bir baskı rejimiyle ilgili olduğunun hepsi farkında. Bu baskı rejiminin günlük hayattaki varlıklarını ne kadar olumsuz etkilediğini de ne yazık ki yıllardır birinci elden görüyorlar.

Bir başka canımın içi güzel arkadaşım da burada.

İRAN’DA BİR GELENEK TAARUF NEDİR?

İran’ın hemen her yerinde hala uygulanan garip bir gelenek var. İsmi de taaruf. Taaruf iran’a giderken dikkat edilecekler listesinde yer alıyor çünkü bu garip gelenek kafanızı fazlasıyla karıştırabilir. Peki taaruf nedir? Kısaca taaruf, insanlar size bir şey teklif ediyorlar ya da söylüyorlar ama aslında kast ettikleri şey bunun tam tersi.

Bir örnekle açıklamak gerekirse gittiğiniz restoranlarda hesap ödeyeceğiniz zaman veya basitçe bakkaldan bir şey alırken ya da taksiye bindiğinizde iş para ödemeye geldiğinde insanlar önce kibarca para almayı reddediyorlar. “Hiç gerek yok” diyorlar. Ama aslında parayı almak istiyorlar ve siz “aa olur mu öyle şey buyrun” dediğinizde de parayı alıyorlar. Işte buna taaruf deniyor.

Böyle bir şeyle karşılaşırsanız bir-iki kez ısrar etmeniz ödemeyi almaları için yeterli oluyor. Eğer birkaç kerelik ısrardan sonra hala kabul etmiyorlarsa o zaman gerçekten almak istemediklerini anlayabilirsiniz. Aynı şey birileri sizi evine davet etmek istediğinde de geçerli.

Eğer bir teklifin taaruf olduğundan emin olamıyorsanız o zaman direkt “Bu taaruf mu? Ben anlayamıyorum” diyebilirsiniz.


İRAN’DA HANGİ DİL KONUŞULUYOR?

İran’ın resmi dili Farsça. Eğer Farsça biliyorsanız İran’ın her yerinde herkesle iletişim kurabilirsiniz. Aynı zamanda nüfusun hatrı sayılır bir bölümü de Türkçe konuşuyor. Bu Türkçe, Azeri Türkçesine benzer bir yapıda (İran Azericesi diyorlar) ve İstanbul Türkçesi konuşan biri rahatlıkla anlayabilir. (Bazı kendisi aynı olup anlamı çok farklı olan kelimeler var ama onlar da kısa sürede dikkat vererek çözülebilir.) Özellikle Tebriz’de herkes Türkçe konuşuyor. Eğer bu şehre seyahat edecekseniz dil bariyerine takılmazsınız.

Tahran’ın bazı yerlerinde de Türkçe konuşan birilerine denk gelmeniz oldukça olası. Bindiğiniz bir taksi, girdiğiniz bir market Türk olduğunuzu anlayıp sizinle Türkçe konuşmaya başlarsa şaşırmayın. Ülkede Kürtçe de konuşulan diller arasında ancak ben Kürtçe bilmediğim için bizim ülkemizde konuşulan Kürtçeyle aynı olup olmadığını da bilmiyorum. Kürtçe konuşan birine de denk gelmediğim ve sorma fırsatım olmadı.

Eğer İngilizce biliyorsanız İran’da turistik şehirlerde ve üniversitelerin olduğu şehirlerde insanlarla rahatlıkla iletişim kurabilirsiniz. Her ne kadar İngilizce ülke nüfusunun tamamına yayılmamış olsa da genç nüfusun büyük bir bölümü çat pat da olsa İngilizce konuşuyor.

İran’da uzun süre kalmayı planlıyorsanız biraz Farsça öğrenmenizi de tavsiye ederim. Farsça çok güzel bir dil ve Türkçe ile birçok benzerliği olduğu için öğrenme süreci de çok keyifli. En azından derdinizi anlatacak kadar Farsça bilirseniz ve alfabeyi okuyabilirseniz (Arap alfabesiyle benzer ama aynı değil, farklı harfler var) insanlarla iletişim kurma şansınız artar.

İRAN’DA YOLLARIN DURUMU VE TRAFİK NASIL?

İran gezilecek yerler listesini saymakla bitiremem ama bu yerleri gezip gezemeyeceğiniz tamamen sizin İran trafiğine olan direncinize kalmış. İran’da trafik gerçekten berbat. İran trafiğinde insanlar kaza yapmadan nasıl hayatlarını sürdürüyor inanın bilmiyorum çünkü bana sorarsanız burada kaza ihtimali lunaparktaki çarpışan arabaların kaza yapma ihtimalinden bile daha fazla. Ülke hem şehir içinde hem de şehirlerarası yollarda insanların kural tanımadığı bir trafik yapısına sahip.

İranlıların iyi şöforler olduğunu iç rahatlığıyla söyleyebiliriz çünkü bu trafikte kaza yapmadan araç kullanmak için iyi bir şöfor olmaktan başka seçenek yok. Bu konuda verebileceğim tek tavsiye şu: Eğer hızdan korkuyorsanız İran’ın şehirlerarası otobüslerinden uzak durmanızı tavsiye ederim.

Öte yandan İran’ın yolları ne yazık ki bisiklet sürmek için pek uygun değil. Trafikteki kaosun yanı sıra İran’da bisiklet sürmeyi zorlaştıran bir diğer şey de şehirlerarası yollarda hiçbir şeyin olmaması. Ne köy, ne benzinlik, ne dinlenme tesisi… 200 kilometrelik bir yolda şanslıysanız belki ufak bir dinlenme tesisine denk gelebilirsiniz. Üstelik iklimi ve toprak yapısı yüzünden kamp yapılacak bir yer bulmak da çok zor. Hemen her yer çölü andıran ufak tepeciklerle dolu. Yine de İran’ın güneyi özellikle baharda bisiklet sürmek için biraz daha uygun.


Bu yazıda İran’a giderken dikkat edilecekler nelerdir elimden geldiğince anlatmaya çalıştım. Anlattıklarım kendi yaptığım İran gezileri ve araştırmalarıma dayanıyor. Lütfen sizin deneyimlerinizin benim anlattıklarımdan farklı olabileceğini unutmayın. Özellikle İran gezisi maliyetleri başlığında verdiğim bütçeleri İran turları gibi paket turlara katılarak düşürebileceğinizi de hatırlatmak isterim.

Umarım bu bilgiler yapacağınız İran gezisi için faydalı olur. Bu yazıda yer almayan bir sorunuz varsa yorumlar kısmına yazabilirsiniz; bildiğim bir konuysa yardımcı olmaya çalışırım. Eğer yazıyı buraya kadar okuduysanız lütfen bir yorum bırakın, böylece ben de yazının faydalı olup olmadığını görebilir; ihtiyaç varsa yeni eklemeler yapabilirim. Şimdiden katkınız için teşekkürler!

Seyahat ettiğim İran şehirleri hakkında bilgi almak için aşağıdaki yazılara göz atabilirsiniz.

İRAN HAKKINDA DİĞER YAZILARIM

Düşük bütçeli seyahatler hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayın.


Güncel paylaşımlardan, seyahatlerden ve etkinliklerden anında haberdar olmak için beni Instagramdan takip etmeyi unutmayın! https://instagram.com/melkeontheroad

İlgini Çekebilir

Yorum Bırak

E-posta adresiniz kimseyle paylaşılmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlidir.

31 Yorum

  • Ergin Özgür Elşan
    9 Ağustos 2019, 11:48

    Merhaba Melike, bu sıcaklarda Tabriz ve Tahrana seyahat edecek bir erkek olarak diz seviyesinde bir şortla seyahat edemeyeceğim söylendi bana, bence bu konuda çokkatı değillerdir, sizce sıkıntı yaşar mıyım?

    CEVAPLA
    • Melke@Ergin Özgür Elşan
      9 Ağustos 2019, 13:30

      Merhaba, İran’da büyük şehirlerde dışarıdan bakıldığında turist olduğu belli olan kişilere karşı çok katı sayılmazlar ama küçük şehirlerde sorun olabilir. Yine de diz altı bir şey gitmenizi tavsiye ederim.

      CEVAPLA
  • mobile legends cheat
    24 Şubat 2020, 09:33

    This text is priceless. How can I find out more?

    CEVAPLA
  • […] İran’a gitmeden önce bu yazıma da mutlaka göz atmanızı tavsiye ediyorum: İran’a Gideceklerin Dikkat Etmesi Gerekenler […]

    CEVAPLA
  • Ayberk Çırak
    18 Temmuz 2023, 16:32

    Gerçekten harika bir yazı olmuş, çok teşekkürler aklımdaki bütün soru işaretlerini aldı.

    CEVAPLA
    • Melke@Ayberk Çırak
      20 Temmuz 2023, 20:39

      Faydalı olmasına çok sevindim. Katkınız için teşekkür ederim. Şimdiden iyi bir seyahat diliyorum.

      CEVAPLA
  • Fatma Hakim
    31 Temmuz 2023, 18:20

    Teşekkür ederim çok faydalı bilgiler

    CEVAPLA

Yeni Yazılar