Kendi karavanını yapan ve elektrik işinden kesinlikle anlamayan herkesin kabusu elektik tesisatını sonunda bitirdik! Karavan elektrik tesisatı ve güneş paneli montajı hakkında sizinle paylaşmak istediğimiz o kadar çok şey var ki, yazmaya hangisinden başlayacağımı hiç bilmiyorum. Aylar boyu bizi geren, nasıl yapacağız triplerine sokan bütün o işlerden kurtulmamızın şerefine siz nasıl kurtulursunuz onu anlatacağım. Anlatmaya başlamadan önce yazdığım her detayın ayrıntılı halini aşağıdaki videoda görebileceğinizi de hatırlatmak istiyorum. Evet, hazırsanız başlayalım.

Karavan elektrik tesisatı ve güneş paneli montajı videosu

Arabada hangi elektronik cihazları kullanacağız?

Elektrik tesisatına başlamadan önce yapılması gereken bazı şeyler var. Onların başında arabada hangi elektronik cihazları kullanacağınızı belirlemek geliyor. Biz her şeyde olduğu gibi arabada kullanacağımız elektrikle çalışan cihaz aksamını da oldukça minimal, ihtiyacımız kadar tutmaya özen gösterdik ve kendi kendine yetebilen, dışarıya minimum bağımlı şekilde organize etmeye çalıştık. Bu elektronik cihazların her birini belirlemek son derece önemliydi çünkü elektrik tesisatı ve güneş sistemi kurulumundan önce amper hesaplarını yapmamız, elektrik şemamızı ona göre oluşturmamız gerekiyordu.

Karavan elektrik tesisatı nda sadece 12V su pompamız, 12V ile çalışan buzdolabımız ve 8 adet led lambamız bağlı. Bununla birlikte kişisel olarak kullanacağımız elektronik cihazları da 1 tane 220V çıkış, 2 usb çıkışı ve 1 çakmak girişiyle şarj edeceğiz. (Bu söylediklerimin detaylarını aşağıda tek tek açıkladım merak etmeyin.)

Karavan elektrik tesisatı ve güneş paneli kurulumunda kullandığımız ürünler

Tüm elektrik tesisatını kurarken aşağıdaki malzemeleri kullandık. (Tüm bu ürünlerin maliyeti ve diğer ek ürünlerle sarf malzemelerin maliyetleri aşağıda.)

1. 220v için 600W invertör (laptop, kamera ve drone şarjı için)
2. 12v çakmak ve usb çıkışları (telefon gibi düşük voltajla kullanılabilir cihazlar için)
3. 12v Indel-B Buzdolabı  
4. 12v su pompası
5. Rohs MPPT solar şarj regülatörü
6. Eberspacher D2 dizel Isıtıcı
7. 180W güneş paneli
8. 1w x8 led aydınlatma
9. 230 Amp solar jel akü
10. Victron Cyrix-i akü birleştirici

Elektrik tesisatında kullanabileceğiniz güneş paneli,, akü, regülatör, akü birleştirici, invertör, sigorta gibi ürünleri incelemek ve fiyatları hakkında bilgi almak için buraya tıklayın.

Karavanda kullandığımız buzdolabı

Karavanda kullandığımız Indel B marka 12V buzdolabımız 30 litrelik yüksek verimli, çok fonksiyonlu elektronik termostata sahip kompresörlü bir buzdolabı. Turbo MAX ve enerji tasarruflu ECO mod seçenekleriyle kolay kullanıma sahip ekonomik, bizim için olabilecek en ideal ürün diyebilirim. DC12-24v veya AC115-230v beslemeleriyle çalışabiliyor. Yani isterseniz alıp evinizde de kullanabilirsiniz.

Karavanlar için özel olarak dizayn edilmiş buzdolabı listesini incelemek için buraya tıklayın.

Karışık geldiyse eğer kısaca şöyle anlatayım; buzdolabını istediğiniz ısı derecesine getirdikten sonra içindeki ısı miktarı düşene kadar çalışmayı durdurarak ciddi bir enerji tasarrufu sağlıyor. Bu ısıya ister MAX modunda kısa sürede ister ECO modunda zamana yayarak ulaşabilirsiniz. Marifetleri anlatmakla bitmez harika bir buzdolabı. İnsanın alıp bağrına basası geliyor. Fiyatı da bu özelliklerle beraber birazcık tuzlu tabi. Yaklaşık 3,300 TL’lik fiyatıyla hemen hemen evde kullandığımız buzdolaplarıyla aynı fiyatlarda diyebiliriz. İşin bir diğer kötü tarafı bunlar döviz kuruna bağlı olarak fiyatları artan ürünler. Yine de evde kullandığımız buzdolapları ufalıp cebimize girinceye kadar karavanda kullanabileceğimiz en iyi dolap buydu.

Karavanda kullandığımız ısıtıcı

Karavanda kullandığımız dizel ısıtıcıyla ilgili daha önce bir video çekmiştik. Bizim kullandığımız ısıtıcı Eberspächer marka kuru tip Airtronic D2 model ısıtıcı. Neden bu ısıtıcıyı seçtiğimizi merak edenler aşağıdaki “Karavan Isıtıcı Seçimi” videosunu izleyebilirler. Bu ısıtıcılar bilindiği üzere hem aracın motorundan hem de kendi sıcaklık kontrol sisteminden bağımsız olarak çalışıyor. Çalışma mantığı; kabin içinden soğuk havayı alarak, ısıtıyor ve aracın içine sıcak olarak üflüyor. Aracın altında kendine ait minik bir egzozu da var. Kumanda paneline yerleştirdiğimiz kumanda ünitesi ile çalıştırarak hızlıca aracın içini istediğimiz ısıya getirebiliyoruz.

Karavan için ısıtıcı modellerini görmek için buraya tıklayın.

Maksimum kapasiteyle çalıştığı zaman 0,28 L/s yakıt tüketimi var. Yani tüm gece maksimum çalışsa yaklaşık 2,30 litre gibi bir sarfiyatı oluyor, ki soğuk yerlerde kullanacaklar için oldukça ekonomik olduğunu söyleyebiliriz. Bu ürün de aynı buzdolabı gibi ayarlanan ısıyı sağladıktan sonra ekonomik moda geçerek hem yakıt hem de elektrik sarfiyatını en düşük seviyede tutuyor. Ürünün bağlantısını yetkili servis yaptı ve ısıtıcıyı yetkili servisin tavsiyesi üzerine yaşam aküsüne değil aracın kendi aküsüne bağladık. Şimdiye kadar hiç sorunsuz çalışarak aşırı konforlu geceler geçirmemizi sağladı. Bu ısıtıcının fiyatı yaklaşık 3,900 TL. Şimdi öyle dedim diye böyle kalacak sanmayın. Döviz kuru bu, bir bakmışsın Euro arşa çıkmış, hiç belli olmaz.

Arabadaki priz paneli

Aracın sol arka tarafında bulunan dolap alanının mutfak kısmına bakan yüzeyine 220V priz, ısıtıcının kumanda paneli, aydınlatmaların anahtarları ve soket girişleri için mobilyada kullandığımız ahşap malzemeden bir kutu yaptırdık. Bütün kabloları dolabın arkasından gelecek şekilde topladıktan sonra bu kutunun içine girişini sağladık ve her şeyin bir arada olduğu oldukça kullanışlı bir panele sahip olduk.

Arabada 1 adet 220V priz var. Bu prizi laptop, drone, kamera, gibi cihazlarımızı şarj etmek için kullanacağız. Telefonları şarj etmek için usb çıkışlarımız var. Panelde 1 adet de çakmak girişi bulunuyor. Bu çakmak girişini modemimiz için kullanıyoruz. Modemimiz için çakmak çıkışlı olacak bir kablo aldık ve ta-dam!

Toplamda 8 adet olan led aydınlatmaları 2 anahtar ile ön 4’lü ve arka 4’lü olarak ikiye böldük. Aracın içi çok büyük olmasa da özellikle çalışma ve yemek düzeninde öndeki dörtlüyü, yatak açık ve yatma düzenindeyken de arkadaki dörtlü aydınlatmayı kullanarak az da olsa enerji tasarrufu sağlamayı hedefledik.

Karavan elektrik tesisatı şeması hazırlamanın önemi

Gözümüzü en çok korkutan elektrik konusunu araştırırken fark ettik ki elektrik ile ilgili ilk adımı atabilmemiz için elimizde bir şemamızın olması gerekiyor. Bizim gibi bu konuyla ilgili pek bir tecrübesi olmayan insanlar için söylemesi kolay, yapması zor bir şeydi bu. Öncelikle Youtube’da onlarca yerli yabancı video izleyip, blog ve forumları araştırıp, farklı alanlardaki elektrik konusunda uzman ve profesyonellerle saatlerce hem telefonda hem de yüz yüze vakit geçirdikten sonra temel ihtiyaçlarımız ve elimizdeki malzemeler doğrultusunda aşağıdaki şemayı hazırlamayı başardık.

Şemayı hazırlama sürecinde her bağlantıya mutlaka Watt/Volt hesabını yaparak ihtiyacı olan sigortayı ekledik. Yine özellikle bu süreçte masraftan kaçınmayı düşünmedik ve olabilecek en kaliteli parçaları kullanmaya çalıştık. Çünkü elektrik konusu ciddi bir konu. Ucuz ve kalitesiz parçalar kullanarak ileride oluşabilecek ve daha ciddi masraflar çıkarabilecek kötü sürpriz ihtimallerini en aza indirmek bizim için öncelikliydi. (Bonkorlükten değil yani)

Elimizde bir şema olduktan sonra bir anda elektrik işinin artık o kadar da korkutucu olmadığını gördük. Tabii şema üzerinde defalarca değişiklik yapıldı ama temel olarak bu şema bizim yol haritamız oldu. Şema hazır olunca geriye sadece doğru kablolar ile doğru bağlantıları yapmak kaldı. O yüzden karavan elektriğine başlamadan önce mutlaka elinizde bir şema olmalı. Eğer şemanız varsa işin yarısı bitmiş ve hayat size güzel demektir.

Karavan için elektrik bağlantı şeması

Karavan elektrik tesisatı şeması yaparken yüzlerce farklı kombinasyon yapılabilir. Bu şema da bizim karavanda kullanacağımız malzemeleri ve kendi ihtiyaçlarımızı baz alarak oluşturduğumuz bir şema. Siz de kendi ihtiyaçlarınıza göre farklı ekleme ve çıkarmalar yapabilirsiniz ama temelde hemen hemen böyle bir şeye ihtiyacınız olacak. O yüzden aşağıda elektrik tesisatı şemasını sizinle de paylaşıyorum.

Tabii şemayı yapmak işin büyük bir kısmını hallediyor. Ama hala bu şemadaki bağlantıları doğru kablolarla yapabilmek için ikinci bir araştırma yapmanız gerekli. Her şeyi seçtikten sonra iş uygulama kısmına gelince elektrik işlerinden anlamıyorsanız yine biraz kafa karıştırıcı gelebilir. Böyle bir durumda şahsen ben bir şeyleri çok da zorlamanın anlamı olduğunu düşünmüyorum. Hele ki elektrik tesisatı gibi önemli bir konuda. Biz bu bağlantıları yapmak için araba elektriğinden çok iyi anlayan elektrikçi bir arkadaşımızdan destek istedik. Onun sayesinde bizim belki de 1 haftada yapacağımız bir işi 1 günde bitirmiş olduk. Böyle hayat kurtaran dokunuşları ihmal etmemek gerek.

Karavan güneş paneli montajı

Şemanız olduktan sonra yapmanız gereken tek şey bağlantılar demiştik. Aynı şey güneş paneli montajı için de geçerli. Zaten güneş paneline giden iki kablo var ve o kabloları takabileceğiniz sınırlı yer var. Dolayısıyla güneş paneli kurulumunda hata yapma ihtimaliniz yok denecek kadar az. Şeması olan, tesisatın kalanını hazırlamış, artıyı artıya eksiyi eksiye bağlayabilen herkes güneş panelinin kurulumunu kolayca yapabilir. (Şimdi bu söylediğim size hadi lan ordan geliyor olabilir ama malzemelerinizi aldıktan ve işin kalan kısmını bitirdikten sonra ne demek istediğimi anlayacaksınız. Bu kısım tüm karavan elektrik tesisatında en kolay kısım olabilir.)

Karavanda güneş paneli kurulumu ile ilgili önemli olan ayrıntı paneli nereye ve nasıl monte edeceğiniz. Eğer aracınızın tavanında delik açmak ya da yapıştırıcı kullanmak ile ilgili bir sorununuz yoksa güneş panelinin montajı oldukça basit. Hop diye montaj yapabilirsiniz. Biz, aracın dışında hiçbir delik açmadığımız ya da başka herhangi bir müdahalede bulunmadığımız için bu aşamada da bunları yapmaya çok yanaşmadık. Bagaj kapağı kısmında bulunan stop lambalarına giden kabloların geçtiği kauçuk kanalın yanından küçük bir kesik atarak panelin kablolarını başarıyla geçirdik. Videoda ayrıntılı bir şekilde görünüyor bu kısım.

Aracımızın tavanında yük taşıma sepetimiz olduğu için güneş panelini doğrudan aracın üstüne yerleştiremiyorduk. Sepetin üzerine yerleştirmek zorunda olduğumuz güneş panelini de hiçbir şeyi delmeden, hiçbir şeyi yapıştırmadan oldukça yaratıcı bir çözümle monte ettik. Bunun için Güney Ahşap Dekorasyondan Ömer abiye bir kez daha teşekkür ederiz. Onun bulduğu bu dahiyane fikir yine onun sayesinde hayata geçti. Öncelikle sanayide krom malzemeden 4 adet köşe parça yaptırdık.

Bu parçaları güneş panelinin köşelerine denk gelecek şekilde yerleştirdik. Bu köşe parçaların ortalarına açtırdığımız delik ve alttan sepetin tellerini sıkıştıracak şekilde eklediğimiz pulu üstten bir adet kelebek somun ile sıkıştırınca yerinden hiç oynamayacak şekilde sağlam oldu. Bu cümleden hiçbir şey anlamadıysanız kendinizi tekrar okumaya zorlamayın, direkt aşağıdaki fotoğraflara bakın. Normalde güneş panelleri aracın tavanına güçlü silikon yapıştırıcılarla sabitlenirken, biz bu sistem sayesinde istediğimiz zaman güneş panelini sökebilme özgürlüğüne sahip olduk. Henüz bu uygulamanın bir dezavantajıyla da karşılaşmadık. Eğer sizin de tavanda böyle bir sepetiniz varsa bu yöntemi deneyebilirsiniz.

Karavan güneş enerjisi sistem maliyetleri

Aşağıda az sonra vereceğim fiyatların hepsi 2019 yılı fiyatları. Bunu söylüyorum çünkü bu malzemelerin neredeyse hepsi ithal ediliyor. Birçok malzemenin fiyatında döviz kuruna bağlı olarak artış/azalma görülebilir. (Azalma yazarken ben de inanarak yazmadım. Büyük ihtimalle sadece artış olur, boşa umutlanmayalım.)

1 adet 68×148 boyutlarında 180 W Monokristal güneş paneli 381 TL
Paneli yerleştirmek için 4 ayak 100 TL
230 amp jel akü 2,924 TL
600W invertor 424 TL
Rohs MPPT solar şarj regülatörü 508 TL
Elektrikçi 500 TL
Eberspacher D2 dizel ısıtıcı 3,900 TL
Buzdolabı 3,300 TL
Su pompası 200 TL
Victron Cyrix-i akü birleştirici 700 TL
Sigortalar, kablolar, pabuçlar vb. sarf malzeme 300 TL

Güneş paneli, akü, invertör ve şarj kontrol panellerini ElektroZirve‘den uygun fiyata aldık. Hem satın alma sürecinde fikirleriyle hem de kurulum sırasında yardımları için ne kadar teşekkür etsek az. Güneş paneli kurulumuyla kendiniz uğraşmak istemiyorsanız ElektroZirve bu hizmeti de veriyor. Elektrik tesisatı için destek alabileceğiniz bir diğer yer de Güney Ahşap Dekorasyon. Elektrik şemamızın uygulanma aşamasında bize onlar yardımcı oldular. Bu sayede elektrik tesisatını bir gün gibi kısa bir sürede bitirebildik.

Karavan elektrik tesisatı ile birlikte artık arabadaki tüm işlerimiz bitti. Sadece dekoratif işler kaldı. Ancak karavanın bitişi Covid-19 pandemisine denk geldiği için biz de sosyal izolasyon nedeniyle evimize kapandık. Bir yapı markete ne zaman gidebiliriz, bu işlerimiz ne zaman biter bilmiyoruz. Ama tek derdimiz bu olsun. Şu an kişisel karantinamızda kendimize yatırım yapabildiğimiz bir süreçteyiz. Siz de zorunda olmadıkça dışarıya çıkmayın, evde kalın. Evde canınız sıkılıyorsa da bu yazıya mutlaka göz atın: “Karantinada Evde Yapabileceğiniz Eğlenceli Şeyler“

Önceki aşama –> KARAVAN MOBİLYA YAPIMI

T5 karavan yapımı sürecini takip et

Aracın karavana dönüştürülme aşamalarını ve karavan yapımını merak ediyorsanız ve takip etmek istiyorsanız @melkeontheroad Instagram hesabı ve @selcukorgen Instagram hesabı ile Melke On The Road Youtube kanalını takip edebilir; yayınladığım karavan yazılarından anında haberdar olmak için mail bültenime abone olabilirsiniz.

Karavan Yapımı serisinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.