Hayatlarımızı daha doğal ve mümkün olduğunca atıksız yaşayabilmemiz için her alanda kullandığımız zararlı kimyasalları ve atık oluşturan seçimlerimizi alternatiflerle değiştirmeyi kolaylaştırabilmek adına bir yazı dizisine başlamıştım. Bu yazı dizisinde duşlarda kullandığımız malzemeleri ve ağız bakımında kullandığımız ürünleri incelemiştik. Şimdi de de sıra mutfaklarımızı değiştirmeye geldi. Doğal ve atıksız mutfak için neler yapabiliriz onlara değinelim.

Mutfaklarımızda zararlı neler var?

Şöyle bir düşünün; mutfaklarımızda her gün en az birkaç kez bulaşık yıkanıyor. Her bulaşıkta, ister elde yıkanıyor olsun ister makinada litrelerce su harcanıyor ve hatrı sayılır derecede bulaşık deterjanı kullanılıyor. Bulaşık deterjanları atık sularla birlikte denizlere ve okyanuslara karışıyor. Alışkanlıklarımız yüzünden bunda bir problem görmüyoruz belki ama bulaşık deterjanlarının içindeki onlarca kimyasal su kaynaklarına karıştığında ciddi bir zararla karşı karşıya kalıyoruz. Bulaşık deterjanlarının ve diğer temizlik malzemelerinin içindeki insana ve çevreye zararlı kimyasallardan daha önce “Doğa Dostu Temizlik Malzemeleri” yazımda bahsetmiştim. İşte tüm o zararları önlemek için doğal ve doğa dostu ürünler kullanmak çok önemli.

Bulaşık deterjanlarının içindeki zararlı kimyasalların yanı sıra bunları satın alırken her seferinde plastik paket de satın almış oluyoruz ve her yıl onlarca paket atık çıkarıyoruz. Aynı şekilde bulaşık yıkarken kullandığımız süngerler de doğal olmayan sentetik malzemelerden üretildiği için atık oluşturuyorlar. Marketlerden satın aldığımız bakliyatlar ve çeşitli ürünler de plastik malzemelerle geliyor. Şimdi bu atıkları en aza indirmek neler yapabileceğimize göz atalım.

Doğal ve atıksız mutfak için neler yapabiliriz?

Doğal bulaşık deterjanı

Her şeye en çok kullandığımız şeyleri değiştirerek başlıyoruz. O yüzden doğal ve atıksız mutfak için yapabileceğimiz ilk şey kuşkusuz kullandığımız bulaşık deterjanını değiştirmektir. İnternette bulacağınız tariflerle hem elde yıkamaya hem de makinede yıkamaya uygun bulaşık deterjanları yapmanız mümkün ama bununla uğraşmak istemiyorsanız doğrudan doğa dostu deterjan üreten firmaların ürünlerini kullanabilirsiniz. Bu ürünler artık çok çeşitlendi ve bu sayede son derece uygun fiyatlara satılıyorlar.

Her seferinde plastik paketler almamak için mümkünse büyük bir paket alıp bittikçe küçük bir deterjanlığa veya sabunluğa doldurabilirsiniz.

Doğa dostu, zararlı kimyasal içermeyen, hayvanlar üzerinde test edilmeyen bulaşık deterjanlarını görmek için buraya tıklayın.

Doğal bulaşık süngeri

Sentetik bulaşık süngerleri almak yerine doğal bulaşık süngerlerini tercih edebilirsiniz. Bunun için kullanabileceğiniz en doğal şey kabak lifi gibi ürünler. Hatta duşta kullandığınız kabak lifleri dağılmaya başladığında bulaşık süngeri olarak kullanmaya devam edebilirsiniz. Marketlerde doğal bulaşık süngeri olarak satılan süngerler de var ancak ambalajlı ürünleri almak yerine kabak lifi gibi ambalajsız ürünleri tercih etmek elbette çok daha iyi. Kabak lifini aktarlarda bulabilirsiniz.

Cam saklama kapları

Mutfaklarımızda en çok kullandığımız şeylerin başında plastik saklama kapları geliyor. Elbette plastik saklama kapları hızlı tüketime konu olan kullan-at ürünler kadar korkunç değil ama yine de bu ürünler yerine cam saklama kapları kullanmak çok daha sağlıklı.

Plastik poşet

Mutfaklarımızda sık sık kullandığımız bir diğer ürün de plastik poşetler. Alışveriş yaparken kullandığımız plastik poşetlerin yanı sıra buzdolabı poşetleri, çöp poşetleri de sıklıkla kullandığımız şeyler. Evinize alacağınız 10 tane bez çantayı tüm alışverişleriniz için kullanarak poşet kullanımınızı azaltabilirsiniz. Buzdolabı poşetlerine alternatif bulamıyorsanız bu poşetleri kullandıktan sonra atmayıp kurutarak tekrar kullanabilirsiniz. Çöplerde kullandığınız poşetleri organik bileşenlerden oluşan ve doğada tamamen yok olabilen poşetlerden seçebilir; ya da poşet kullanmak yerine kova kullanabilirsiniz.

Plastik poşetlerin zararlı olabileceğini düşünmüyorsanız veya ne tür zararları olduğunu bilmiyorsanız daha önce bu konuyla ilgili hazırladığım “Plastik poşet yerine bez çanta” yazısına göz atabilirsiniz.

Hububat ve kuruyemiş alışverişi

Bugüne kadar o kadar dikkat etmemiş olsanız da marketlerdeki hemen hemen bütün ürünler plastik ambalajla satılır. Özellikle nohut, fasülye, pirinç, makarna, mercimek, bulgur gibi temel besinlerimizin ve kuruyemişlerin her biri plastik ambalajlıdır. Bu plastik ambalajlı ürünleri almak yerine kendi evinizdeki mevcut poşetlerinizle ya da bez çantalarınızı yanınıza alıp hububatçılardan alışveriş yapabilirsiniz.

Su artırma sistemi

Evinizde kullandığınız içme sularında hızlı tüketim plastiklerini kullanmamanın en kestirme yolu iyi bir markanın su arıtma cihazını kullanmaktır. Böylece ne pet şişe ne de damacana almadığınız gibi dışarıya çıkarken de mataranızı doldurup uzun yıllarca içme suyuna para vermek zorunda kalmazsınız.

Damacana kullanımı

Eğer evinizde su arıtma sistemi yoksa 5 litrelik şişeler yerine damacana kullanmak en iyisidir. Bu noktada cam damacanalar elbette plastik damacanalara göre çok daha iyidir.

Yağsız yemekler

Biliyorsunuz hayvansal yağların zararları senelerdir biliniyor. Bugün ise bitkisel dahi olsa işlenmiş her türlü yağın insan bedeni için zararlı olduğu yapılan çalışmalarla gösteriliyor. (Evet zeytinyağı da dahil. Sonuçta o da işlenmiş yağ öyle değil mi?) O yüzden ağız tadınızdan ödün verin ve sağlığınız için yemeklerinizi yağsız pişirin. Hem böylece bulaşıklarınız yağlı olmayacağı için atık sulara yağ karışmayacağı gibi onları arındırmak için daha fazla su ve deterjana da ihtiyaç duymayacaksınız!

Doğal ve atıksız mutfak için öneriler

Kullandığınız ürünleri değiştirmenin yanında mutfaktaki tüketiminizi azaltmak ve doğal ve atıksız mutfak sahibi olmak için yapabileceğiniz başka ufak şeyler de bulunuyor.

Bulaşık makinesi kullanın

Bulaşıkları elde yıkarken suyu az açmak, bir leğene doldurup kullanmak, hızlı davranmak gibi bazı şeyler yaparak özel bir çaba harcamıyorsanız büyük ihtimalle bulaşık makinesinden daha fazla su harcıyorsunuz demektir. Yapılan bir araştırmada bir makine dolusu bulaşığın yıkanması için en fazla 12-15 litre su harcandığı; aynı bulaşıkları elde yıkamak için ise 126 lt suya ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiş. Şayet bu araştırma bulaşık makinesi üreticilerinin lobileri sonucu yapılmış bir araştırma değilse bulaşık makinesi kullanmak elde yıkamaktan daha hesaplı ve doğa dostu görünüyor.

Ancak şayet bulaşıklarınız yağsızsa, tavana kadar köpürtmeden yıkayan doğa dostu bir deterjanınız varsa, bulaşıklarınızı yıkarken az su harcayıp hızlı davranıyorsanız elde yıkamak daha mantıklı olabilir. Çünkü yapılan bir başka araştırma da 7 dakikayı geçen elde yıkamanın dolu bir makinenin harcadığı kadar su harcayacağını göstermiş. Tabii 7 dakikada 1 makine bulaşığı nasıl yıkarız orasını bilemiyorum.

Suyu biriktirin

Biriktirdiğiniz suları kullanmanın birkaç yolu vardır. Sebzelerinizi yıkarken kullandığınız suyu bir tencerenin veya bir kabın içinde biriktirerek evdeki bitkilerinizi sulamak için kullanabilirsiniz. Bu suyu biriktirmeye başladığınızda ne kadar fazla su harcadığınıza şaşıracaksınız. Ben ortalama bir salata yapmak için yıkadığım sebzelerin yaklaşık 5 litre su harcadığını gördüğümde çok şaşırmıştım.

Yapabileceğiniz bir diğer şey ise bulaşık suyunu biriktirip tuvalette sifon suyu olarak kullanmak olabilir. Tabii bunun için eski tip, rezervuarı açılabilen bir sifonunuzun olması şart.

Eğer buraya kadar gelip bu yazıyı okuduysanız lütfen ben ne yapabilirim ki demeyin. Siz alışkanlıklarını değiştirerek dünyayı değiştirecek milyonlarca insandan birisiniz. “Ben ne yapabilirim ki?” diye sormak yerine harekete geçen binlerce insan bir araya geldiğinde bir gün milyonlara ulaşacağız ve o gün dünyayı değiştirebileceğiz. Değişim alışkanlıklarımızda başlar. Siz değişin, dünya değişsin!

Güncel paylaşımlardan, seyahatlerden ve etkinliklerden anında haberdar olmak için beni Instagramdan takip etmeyi unutmayın! https://instagram.com/melkeontheroad