İnsanların büyük bir kısmı hayatlarını imkanları dahilinde daha sürdürülebilir şekilde yaşamak istiyor ancak bunu yapmaya nereden başlayacaklarını bilmiyorlar. Hatrı sayılır bir çoğunluk da her şeyi kökten değiştiremedikleri sürece bunun bir anlamı olmadığı yanılgısına kapılıyor. Oysa değişime bir yerden başlamak köklü bir değişimin tek şartıdır. Çoğu zaman ufak bir kıvılcımla başlayan bir davranış büyür ve hayatın tamamına yayılır. Atıksız ve doğa dostu yaşam konusunda nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini bilmiyor olabilirsiniz. Ancak bu hiç denemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Bu yazıyı atıksız ve doğa dostu yaşam için hangi alanlarda ne gibi değişiklikler yapabileceğinizi anlatmak için hazırladım. Lütfen günlük eşyalarınızda ve alışkanlıklarınızda yapacağınız birkaç basit değişimin ne kadar büyük etkileri olduğunu unutmayın.

1. Her gün kullandığınız şeyleri değiştirin

Bugün elinde çöp olan birinin bu çöpü sokağın ortasına bırakması hepimizi rahatsız eder. O çöpü yerden alıp çöp kutusuna atma ve hatta bunu yapan kişiyi uyarma ihtiyacı hissederiz. Aslında her gün farkında olmadan yaptığımız birçok şey de buna benziyor. Resmen elimizle gezegenin ortasına kocaman bir çöp tenekesi dolusu çöp boşaltıyoruz. Kullanmayı veya yapmayı alışkanlık haline getirdiğimiz şeylerin neye sebep olduğunu bilmeden bu davranışı sürdürüyoruz. O yüzden atıksız ve doğa dostu yaşam için en önemli şey günlük alışkanlıklarımızı gözden geçirmektir. İşe her gün kullandığınız şeylerin olası zararlarını tespit edip onları değiştirmekle başlayabilirsiniz. Peki ne gibi değişiklikler yapabilirsiniz? Her gün kullandığımız şeyler nelerdir? Bugüne kadar son derece normal ve sıradan gördüğümüz için hiç dikkat etmediğimiz bazı detaylara birlikte göz atalım.

Duşlarınız çevreci olsun

Haftada en az 2-3 kez duş alıyoruz. Duş jeli, şampuan, sabun, naylon lifler, peeling ürünleri, duş sonrası kullandığımız bakım ürünleri…. Bunların büyük bir kısmı hepimiz tarafından kullanılıyor. Son derece masum olduklarını sandığımız bu ürünler aslında hem çevreye hem de insanlara zararlı. Üstelik satıldıkları plastik ambalajlar yüzünden devamlı atık oluşturuyorlar. Duşta kullandığınız malzemeleri doğa dostu olanlarla değiştirerek hem kendinize hem de çevrenize büyük bir fayda sağlarsınız. Örneğin plastik bir lif kullanmak yerine doğal bir lif kullanmayı tercih edebilirsiniz. (Ya da şampuanlarınızı doğal olan seçeneklerden yana kullanabilirsiniz. Tabii “doğallık” konusu burada biraz yanıltıcı olabilir.)

Vegan ve doğa dostu bazı saç bakımı ve duş ürünlerini sizin için listeledim. Listeye göz atmak için buraya tıklayın.

Duşlarınızda neleri değiştirebileceğinizle ilgili daha kapsamlı bilgi için “Doğa Dostu Duş Malzemeleri” yazısına göz atabilirsiniz. Bu konuyu orada uzun uzun anlatmıştım.

Ağız ve diş bakımında doğa dostu seçimler

Hepimiz her gün en az bir kere çoğu zaman üç kere dişlerimizi fırçalıyoruz. Diş macunları, plastik diş fırçaları, diş ipleri, gargaralar içeriklerini asla bilmediğimiz ve hayatımıza devamlı plastik ürünler sokmamıza sebep olan ürünler ve aynı zamanda içeriklerinde çeşitli zararlı kimyasallar barındırıyorlar. Sadece ABD’de her yıl 1 milyardan fazla plastik diş fırçası atığı ortaya çıkıyor ve hiçbiri geri dönüştürülmüyor. En sık kullandığımız bu ürünleri değiştirmek hem kendimiz için hem de doğa için son derece önemli. Plastik diş fırçaları yerine bambu diş fırçaları, plastik diş ipleri yerine doğa dostu malzemelerden üretilmiş diş ipleri ve doğal diş macunları kullanabiliriz.

Vegan ve doğa dostu ağız bakım ürünlerinden bazılarını sizin için listeledim. Listeye göz atmak için buraya tıklayın.

Bu konuda bazı istatistikleri görmek ve bu ürünleri hangi ürünlerle değiştirebileceğinize göz atmak isterseniz “Atıksız ve Doğal Ağız Bakımı“ yazısını okuyabilirsiniz.

Mutfaklarınızda atıksız reform

Evlerimizin en sık kullanılan yerlerinin başında gelen mutfaklarda farkında olmadan her gün tonlarca su tükettiğimiz gibi atık suları da kirleterek oldukça zararlı etkilere sebep oluyoruz. Tıpkı diğer kimyasal ihtiva eden maddelerde olduğu gibi burada da atık suların kirlenmesi yüzünden oluşan zarar had safhada. Bunun yanında organik olmayan bulaşık süngerleriyle, deterjan kutularıyla plastik tüketimimize yenilerini ekliyoruz. Oysa bunların her birinin alternatifleri var. “Doğal ve Atıksız Mutfak” yazısında ayrıntılı bir şekilde anlattığım bulaşık yıkama şeklimizin ve mutfak alışkanlıklarımızın etkilerini en aza indirmek bizim elimizde.

Sizin için seçtiğim doğa dostu, zararlı kimyasal içermeyen, hayvanlar üzerinde test edilmeyen bulaşık deterjanlarını görmek için buraya tıklayın.

Mutfaklarımızda sıklıkla yaptığımız bir diğer şey olan streç film, plastik tek kullanımlık kaplar, kaşıklar, çatallar ve bardakların kullanımlarına da son vererek gereksiz plastik atıkların önüne geçebiliriz. Alternatif olarak saklama kabı olarak kavanozları kullanmak oldukça pratik bir çözümdür.

Çevre dostu hijyen ürünleri

1 bireyin ömrü boyunca 11.000 adet klasik hijyen ürünü atığı oluşturduğunu öğrenmek size çok önemli gelmeyebilir. Ama milyarlarca kadının her birinin 11.000 adet atık oluşturması oldukça büyük bir problem. Biz işin çevresel boyutunu tartışaduralım dünyanın pek çok yerinde hijyen ürünlerine ulaşamayan onlarca kadın da var. O yüzden özellikle hijyen ürünlerinin değişiminin önemi ile ilgili detaylı bir yazı hazırlıyorum. Bu yazıda ped ve tampona alternatif adet kabı, bambu pedler, yıkanabilir pedler gibi tüm ürünlere de yer vereceğim.

Vegan ve doğa dostu güvenilir adet kabı ürünlerini inceleyebilmeniz için oluşturduğum listeye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bu listede farklı markalara ait farklı dizaynlara sahip ürünleri görebilirsiniz.

Dilerseniz adt kabı hakkında detaylı bilgi için”Çevresel Açıdan Adet Kabı Kullanmanın Faydaları” yazısına ve yıkanabilir pedlerle ilgili görüşlerim için “Yıkanabilir Pedlerin Avantajları ve Dezavantajları” yazısına göz atabilirsiniz.

Doğal temizlik malzemeleri

En basit anlatımla evlerimizde düzenli olarak kullandığımız temizlik malzemeleri bize ve çevreye zarar verir. Özellikle çocuklu aileler ve evcil hayvanı olanlar bu zararlarından sıklıkla nasiplerini alırlar. Deride dökülmeler, cilt hassasiyetleri, solunum rahatsızlıkları bu maddeler tarafından tetiklenebilir. Temizlik malzemelerinizi doğa dostu olanlarla ve plastik duyarlılığı olanlarla değiştirerek büyük bir problemin önüne geçebilirsiniz. Birçok insan en temel temizlik malzemesi olarak sirke ve arap sabunu, ceviz sabunu gibi malzemeleri kullanır. Eğer uğraşamam derseniz marketlerde de muadil doğa dostu temizlik ürünlerini bulabilirsiniz.

Doğa dostu, zararlı kimyasal içermeyen, hayvanlar üzerinde test edilmeyen bazı çamaşır deterjanlarını sizin için listeledim. Görmek için buraya tıklayın.

Artık günümüzde bu tarz ürünler ile sıradan ürünler arasında çok fazla fiyat farkı da bulunmuyor. “Doğa Dostu Temizlik Malzemeleri” yazısında detaylarıyla anlattığım çevresel zararları merak ediyorsanız yazıya göz atmayı unutmayın.

Doğa dostu ve vegan olan, evlerinizde kullanabileceğiniz genel temizlik malzemelerinden bazılarını sizin için listeledim. Listeye göz atmak içi buraya tıklayın.

Her alandan kozmetik ürünler

Kozmetik sektörünün çevre kirliliğine sebep olan en büyük yan sektörlerden biri olduğunu belki duymuşsunuzdur. Çevreye verdiği zararların yanında üretim aşamasından kullanım aşamasına kadar uzanan süreçte birçok hayvanın deneylerde kullanılması gibi sebeplerle de hiç de adil olmayan bir sektör. Kullandığınız kozmetik ürünleri doğal içeriklerden imal edilmiş, katkı maddesi ve kimyasal içermeyen, çevreye ve doğaya saygılı üreticilerden almak bu sektörün zararlarına ortak olmamak açısından son derece önemlidir. Bu yüzden cilt bakım ürünleri, şampuan, yağ, krem, deodorant, makyaj malzemeleri, sabun gibi çeşitli doğal kozmetik malzemeler bulabileceğiniz butik üreticilere yer verdiğim detaylı yazıyı çok yakında paylaşacağım. Yazıdan haberdar olmak için mail bültenine abone olabilirsiniz.

Bazı vegan ve doğa dostu kozmetik ürünlerini incelemeniz için listeledim. Buraya tıklayarak listeye göz atabilirsiniz.

2. İçerik okumayı alışkanlık haline getirin

Son bir hafta içinde kullandığınız ürünleri düşünmenizi istiyorum. Büyük ihtimalle çoğu kişi şampuan, parfüm, el kremi, vücut kremi, nemlendirici, deodorant, deterjan, makyaj malzemesi ve benzeri ürünleri bir kez de olsa kullanmıştır. Peki bu ürünlerin içinde ne olduğunu biliyor musunuz? Ortalama 1 şampuanın içinde nereden baksanız 50 adet içerik bulunur. Bu içeriklerin büyük bir kısmı insan ve doğa için zararlıdır. Doğal olduğunu düşünerek aldığınız ürünlerin dahi içinde çevreye zararlı kimyasallar vardır.

İçerik okumayı alışkanlık haline getirerek bu ürünlerden uzak durabilirsiniz. Evet bu biraz zaman alabilir ama siz buna değersiniz; doğa buna değer. Basit bir Google aramasıyla kullandığınız her üründeki zararlı kimyasalları bulabilirsiniz. Örneğin Google’a diş macunundaki zararlı maddeler, şampuanlardaki zararlı maddeler gibi anahtar cümleler yazarak çıkan listeyi elinizdeki ürünle karşılaştırabilirsiniz. Sağlığınızı ve çevreyi koruma seçiminin elinizde olduğunu unutmayın.

3. Minimal yaşayın

Minimal yaşamaktan bahsedildiğini her yerde duyuyoruz. Peki nedir minimal yaşamak? Kabaca, minimal yaşamın temelini ihtiyaç kadar almanın ve ihtiyaç kadar tüketmenin oluşturduğunu söyleyebiliriz. İhtiyacımızdan daha fazla yemek yememek, ihtiyacımız olmayan eşyaları almamak, ihtiyaç fazlası olanları bağışlamak, dönüştürmek gibi seçimler minimal yaşamın kapılarını açan altın anahtarlardır. Peki minimal yaşamak için neler yapabilirsiniz? Sizin için keyifle hazırladığım “Minimal Yaşama Geçiş Rehberi“ni okuyabilirsiniz mesela!

Tıpkı kendi ihtiyaçlarınızda olduğu gibi sevdiklerinize hediye alırken de doğa dostu hediyeler arasından seçim yapmak son derece önemlidir. İnsanlara ihtiyaçları olmayan şeyleri sırf hediye etmiş olmak için hediye etmek hem size hem de onlara fazladan bir yük verir.

4. Su tüketimini azaltın

Suyu sadece evlerimizde, bulaşık, duş, temizlik gibi günlük ihtiyaçlarımızı karşılarken tükettiğimizi düşünmeye meyilliyizdir. Ancak gün içinde yaptığımız her seçim su tüketimine sebep olur. Kullandığımız parfüm, yediğimiz yiyecekler, bindiğimiz araba, giydiğimiz kıyafetler her biri su ayak izimizi belirleyen faktörlerdendir. Öyle ki, gün içinde evlerimizde kullandığımız suyun, diğer kalemlere kıyasla devede kulak kaldığını söyleyebiliriz.

Duş alırken, bulaşık yıkarken, temizlik yaparken elbette az su kullanmaya özen göstermeliyiz. Ama aynı zamanda kıyafetlerimizi alırken, yiyeceklerimizi seçerken bunların da ciddi su tüketimlerine sebep olduğunu unutmamalıyız. Tercihlerimizin temiz giysilerden ve sürdürülebilir yiyeceklerden yana olması oldukça önemlidir.

5. Hayvansal ürün tüketimini azaltın

Hayvansal ürün üretimi, su tüketiminin en büyük sebeplerinden bir tanesidir. Çiftliklerde üretilen hayvanları beslemek için yapılan tarım faaliyetlerinde ciddi sulama faaliyetleri yürütülür. En kısa sürede maksimum verimle yetiştirilmesi gereken bitkiler ciddi tarımsal ilaç kullanımına ve suya mal olur. Besi ünitesinde yetiştirilen danalardan elde edilen bir kilogram biftek, 5 kilogram tahıla, 20 bin litre suya, 8 litre benzine eşdeğer enerjiye ve 35 kilogram erozyona uğramış yüzey toprağına eşittir. Bunun yanında daha fazla üretim yapmak isteyen et ve süt ürünleri şirketleri orman alanlarını yok ederek yeni tarım arazileri açmaya devam ederler. “Hayvancılığın Çevreye Zararları” yazısında detaylarıyla değindiğim bu zararlardan hayvansal ürün tüketiminizi azaltılarak kaçınabilirsiniz.

Ben bir vegan olarak hayatımın her aşamasında faydasını gördüğüm bu hayat biçimini de bir kez de olsa denemenizi tavsiye ederim. Hayvansal ürünlerin tamamını hayatınızdan çıkardığınızda çevre için yapabileceğiniz en iyi şeyi tek bir hamlede yapmış olursunuz. Elbette bu bir insanın vegan olmakla ilgili motivasyonunun küçük bir kısmını oluşturur. Diğer sebepleri merak ediyorsanız “İnsan Neden Vegan Olur?” yazısına göz atmanızı tavsiye ederim.

6. Tek kullanımlık ve hızlı tüketilen plastikleri hayatınızdan çıkarın

Dünyanın en büyük sorunu kuşkusuz hızlı tüketim ve tüketilen her şeyin ait olmadıkları yerlerde sonlanan yolculuklarıdır. Plastik hayatımızın her alanında bulunur. Kullandığımız elektronik ürünlerden yazı yazdığımız kalemlere, bitki saksılarından kozmetik ürünlere kadar her şeyin içinde ve dışında plastik vardır. Ancak özellikle hızlı tüketilen ve geri dönüştürülmediği için doğaya karışan tek kullanımlık plastikler ve atık sulara, toprağa karışan mikro plastikler sorunumuzun en büyük kısmını oluşturur.

Naylon poşet yerine bez çanta kullanmak, pet şişe yerine matara kullanmak, karton kahve bardakları veya plastik bardaklar yerine kişisel termoslar kullanmak hızla değiştirebileceğiniz basit şeylerin başında gelir. Alacağınız 10 adet bez çantayı uzun yıllar boyunca alışverişlerinizde kullanabilirsiniz. 1 su matarası alarak her sene 150 pet şişeden tasarruf edebilir; sağlıklı bir matarayı seneler boyu kullanabilirsiniz. Basit bir termos bardak aldığınızda her sene onlarca karton bardağı çöp olmaktan kurtarırsınız. Bununla birlikte bir şey satın alacağınız zaman plastik ambalajlı olanlar yerine ambalajsız ürünleri satın almak sizi hatrı sayılır bir atık miktarından da koruyacaktır. Bu ufak seçimler hayatlarımızda çok şey değiştirebilir.

7. Atıksız düşünmeye çalışın

Ambalajsız ürünler almak, tek kullanımlık plastikleri hayatınızdan çıkarmak harika adımlar. Bir de elinizdeki mevcutlarla neler yapabileceğine baktığınızda bu işi hallettiniz demektir. Atıksız düşünmek mevcut olan her şeyi değiştirmeyi, dönüştürmeyi, ayrıştırmayı kapsayan bir süreçtir. Ambalaj, plastik, kağıt, cam gibi atıkların ayrıştırılmasının ve uygun şekilde geri dönüşüme verilmesinin yanında evlerimizde değerlendirmenin de çeşitli yolları vardır. Örneğin sebze meyve kabukları, yemek artıkları, çay posaları gibi şeylerden kompost yapmak, cam şişelerden sabunluklar yapmak, konserve kutularından saksılar dizayn etmek, kısacası atıkları ileri dönüşümle değerlendirerek kullanışlı nesneler yaratmak bunlardan bazılarıdır.

Unutmayın, çevreyi kirleten ve büyük yıkımlara sebep olan şey bir kerede yaptığımız büyük şeyler değildir; yıllar boyu süregelen, sorgulanmamış günlük alışkanlıklarımızdır. Günlük yaşantımızı değiştirerek dünyayı kurtarabiliriz. Merak ettiklerinizi yorumlara yazabilirsiniz. Umarım yazı hayatlarımızda değiştirebileceğimiz şeylere ilişkin fikir vermiştir. Daha sürdürülebilir bir dünyada görüşmek üzere! Kendi yöntemlerinizi bizimle paylaşmak isterseniz lütfen aşağıdan yorum bırakın.