Hepimiz daha sürdürülebilir bir şekilde yaşamak istiyoruz ancak bunu yapmaya nereden başlayacağımızı tam kestiremiyoruz. Kökten bir değişim mi yapmalıyız yoksa bazı şeylere azar azar adapte olarak başlamak daha mı iyi? Atıksız yaşam için adaptasyon sürecinde ilk değiştirmemiz gerekenler neler olmalı? Sıfır atık mümkün mü? Aklınızda bu ve bunun gibi sorular varsa bu yazıda hepsine cevap bulacaksınız.

Hatrı sayılır bir çoğunluk her şeyi kökten değiştiremedikleri sürece bunun bir anlamı olmadığı yanılgısına kapılıyor. Oysa değişime bir yerden başlamak köklü bir değişimin ilk şartıdır. Çoğu zaman ufak bir kıvılcımla başlayan bir davranış büyür ve hayatın tamamına yayılır.

Atıksız ve doğa dostu yaşam konusunda nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini bilmiyor olabilirsiniz. Ancak bu hiç denemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Bu yazıyı atıksız yaşam için hangi alanlarda ne gibi değişiklikler yapabileceğinizi anlatmak adına hazırladım. Yazıya geçmeden önce lütfen günlük eşyalarınızda ve alışkanlıklarınızda yapacağınız birkaç basit değişimin ne kadar büyük etkileri olduğunu unutmayın.

Atıksız yaşam için doğa dostu malzemelerden oluşan bir liste: Atıksız Yaşam Listesi (Bu link Hepsiburada işbirliği linkidir. Linkteki liste tarafımdan sizlere bilgi vermek amaçlı oluşturulmuştur. Linke tıklamak sizin için ekstra bir külfetse sebep olmaz. Zaten alacağınız bir ürünü benim linklerimden satın aldığınızda bloguma da ufak bir katkınız olmuş olur. Şimdiden teşekkürler!)

Yeni Başlayanlar için Atıksız Yaşam Rehberi

1. Her gün kullandığınız şeyleri değiştirin

Bugün elinde çöp olan birinin bu çöpü sokağın ortasına bırakması hepimizi rahatsız eder. O çöpü yerden alıp çöp kutusuna atma ve hatta bunu yapan kişiyi uyarma ihtiyacı hissederiz. Aslında her gün farkında olmadan yaptığımız birçok şey de buna benziyor. Resmen elimizle gezegenin ortasına kocaman bir çöp tenekesi dolusu çöp boşaltıyoruz. Kullanmayı veya yapmayı alışkanlık haline getirdiğimiz şeylerin neye sebep olduğunu bilmeden bu davranışı sürdürüyoruz.

O yüzden atıksız yaşama giriş yapmak için en önemli şey günlük alışkanlıklarımızı gözden geçirmektir. İşe her gün kullandığınız ürünlerin olası zararlarını tespit edip onları değiştirmekle başlayabilirsiniz. Peki ne gibi değişiklikler yapabilirsiniz? Her gün kullandığımız şeyler nelerdir? Bugüne kadar son derece normal ve sıradan gördüğümüz için hiç dikkat etmediğimiz bazı detaylara birlikte göz atalım.

Ambalajsız ürünler almak, tek kullanımlık plastikleri hayatınızdan çıkarmak harika adımlar. Bir de elinizdeki mevcutlarla neler yapabileceğine baktığınızda bu işi hallettiniz demektir. Atıksız düşünmek mevcut olan her şeyi değiştirmeyi, dönüştürmeyi, ayrıştırmayı kapsayan bir süreçtir. Ambalaj, plastik, kağıt, cam gibi atıkların ayrıştırılmasının ve uygun şekilde geri dönüşüme verilmesinin yanında evlerimizde değerlendirmenin de çeşitli yolları vardır.

Örneğin sebze meyve kabukları, yemek artıkları, çay posaları gibi şeylerden kompost yapmak, cam şişelerden sabunluklar yapmak, konserve kutularından saksılar dizayn etmek, kısacası atıkları ileri dönüşümle değerlendirerek kullanışlı nesneler yaratmak bunlardan bazılarıdır.

Duşlarınız çevreci olsun

Atıksız yaşam dönüşümüne başlarken günlük alışkanlıklarımızı değiştirmemiz çok önemli. Haftada en az 2-3 kez duş alıyoruz. Duş jeli, şampuan, sabun, naylon lifler, peeling ürünleri, duş sonrası kullandığımız bakım ürünleri…. Bunların büyük bir kısmı hepimiz tarafından kullanılıyor. Son derece masum olduklarını sandığımız bu ürünler aslında hem çevreye hem de insanlara zararlı. Üstelik satıldıkları plastik ambalajlar yüzünden devamlı atık oluşturuyorlar.

Duşta kullandığınız malzemeleri doğa dostu duş ürünleriyle değiştirerek hem kendinize hem de çevrenize büyük bir fayda sağlarsınız. Örneğin plastik bir lif kullanmak yerine doğal olan kabak lifini kullanmayı tercih edebilirsiniz. Sıvı şampuanlar yerine küçük üreticilerin katı şampuanlarını tercih edebilirsiniz. Mikro parçacıklar içeren peeling ürünleri yerine kahve gibi peeling yapan doğal malzemeler kullanabilirsiniz.

Ben uzun zamandır duşlarda Otama Kırkpınar’ın Pika Pika Katı Şampuan’ını kullanıyorum ve vücut temizliği için de aynı markanın sabunlarını tercih ediyorum. Eğer bir örneğe ihtiyacınız varsa size bu ürünleri önerebilirim. Otama Kırkpınar atık oluşturmama duyarlılığı olan bir küçük üretici, plastiksiz kargo savaşlarını başlattılar ve aynı zamanda içerikleri tertemiz. Eğer bakmak isterseniz tüm ürünlerine buradan ulaşabilirsiniz: Otama Kırkpınar Ürünleri

Duşlarınızda neleri değiştirebileceğinizle ilgili daha kapsamlı bilgi için “Atıksız Duş Malzemeleri” yazısına göz atabilirsiniz. Bu konuyu orada uzun uzun anlatmıştım.

Ağız ve diş bakımında doğa dostu seçimler

Hepimiz her gün en az bir kere ve genelde üç kere dişlerimizi fırçalıyoruz. Diş macunları, plastik diş fırçaları, diş ipleri, gargaralar ağız bakımında kullandığımız ürünlerden bazıları. İçeriklerini asla bilmediğimiz ve hayatımıza devamlı plastik ürünler sokmamıza sebep olan bu ürünler aynı zamanda çeşitli zararlı kimyasallar ihtiva ediyorlar.

Sadece ABD’de her yıl 1 milyardan fazla plastik diş fırçası atığı ortaya çıkıyor ve hiçbiri geri dönüştürülmüyor. En sık kullandığımız bu ürünleri değiştirmek hem kendimiz için hem de doğa için son derece önemli. Plastik diş fırçaları yerine bambu diş fırçaları, plastik diş ipleri yerine doğa dostu malzemelerden üretilmiş diş ipleri ve doğal diş macunları kullanabiliriz.

Vegan ve doğa dostu ağız bakım ürünlerinden bazılarını sizin için listeledim. Listeye göz atmak için tıklayın: Vegan doğa dostu ağız bakım ürünleri

Bu konuda bazı istatistikleri görmek ve bu ürünleri hangi ürünlerle değiştirebileceğinize göz atmak isterseniz “Atıksız ve Doğal Ağız Bakımı“ yazısını okuyabilirsiniz.

Atıksız mutfak için harekete geçin

Evlerimizin en sık kullanılan yerlerinden biri mutfaklarımız. Mutfaklarda her gün tonlarca su tüketiyoruz. Aynı zamanda kullandığımız kimyasal sabun ve deterjanlarla atık suları da kirleterek çevreye zarar veriyoruz.

Tıpkı diğer kimyasal ihtiva eden maddelerde olduğu gibi burada da atık suların kirlenmesi yüzünden oluşan zarar had safhada. Bunun yanında organik olmayan bulaşık süngerleriyle, geri dönüşmeyen plastik deterjan kutularıyla plastik tüketimimize yenilerini ekliyoruz. Oysa bunların her birinin alternatifleri var. “Doğal ve Atıksız Mutfak” yazısında ayrıntılı bir şekilde anlattığım bulaşık yıkama şeklimizin ve mutfak alışkanlıklarımızın etkilerini en aza indirmek bizim elimizde.

Plastik süngerler yerine kabak lifi kullanabiliriz, tek kullanımlık plastik saklama kapları yerine uzun ömürlü saklama kaplarına geçebiliriz, streç film, tek kullanımlık kaplar, kaşıklar, çatallar ve bardakların kullanımlarına da son vererek gereksiz plastik atıkların önüne geçebiliriz. Alternatif olarak saklama kabı olarak kavanozları kullanmak oldukça pratik bir çözüm olabilir.

Mutfakta kullanabileceğiniz doğal vegan deterjanları görmek için: Bulaşık Deterjanları

Atıksız regl ürünlerini tercih edin

Bir kişinin ömrü boyunca 11.000 adet klasik hijyen ürünü atığı oluşturduğunu duymak size çok önemli gelmeyebilir. Ama milyarlarca insanın her birinin 11.000 adet atık oluşturması oldukça büyük bir çevre sorununa işaret ediyor.

Biz işin çevresel boyutunu tartışaduralım dünyanın pek çok yerinde hijyen ürünlerine ulaşamayan onlarca kadın da var. O yüzden özellikle hijyen ürünlerinin değişimi çok fazla şeyi değiştirebilir.

Hijyenik pedler yerine tekrar tekrar kullanılabilen adet kapları, yıkanabilir regl külotları ve yıkanabilir pedler gibi alternatifleri kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ben bu ürünlerin tamamını denedim ve konforun çarkı yıkanabilir regl külotlarında durdu. Yıkanabilir regl külotlarımdan çok memnunum ve artık regl dönemlerim çok konforlu geçiyor. Kullandığım iki markanın regl külodunu alağıdaki linke ekledim. Ne yazık ki fiyatları biraz pahalı ama dönem dönem çoklu indirimleri yakalyıp uygun fiyata alabilirsiniz.

Atıksız regl ürünlerini incelemek için linke göz atın: Atıksız Regl Ürünleri

Dilerseniz adet kapları hakkında detaylı bilgi için”Çevresel Açıdan Adet Kabı Kullanmanın Faydaları” yazısına ve yıkanabilir pedlerle ilgili görüşlerim için “Yıkanabilir Pedlerin Avantajları ve Dezavantajları” yazısına göz atabilirsiniz.

Doğal temizlik malzemeleri kullanmaya başlayın

Evlerimizde kullandığımız temizlik malzemeleri, aslında bize ve çevreye zarar verebilen maddelerdir. Özellikle çocuklu aileler ve evcil hayvan sahipleri, bu zararların etkilerini sıkça yaşarlar. Deride dökülmeler, cilt hassasiyetleri ve solunum rahatsızlıkları gibi sağlık sorunları, bu kimyasallar tarafından tetiklenebilir. Ancak, doğal temizlik malzemeleri kullanarak bu sorunların önüne geçebiliriz.

Doğa dostu malzemeler olan sirke, karbonat ve arap sabunu gibi temel bileşenler en kolay değiştirebileceğiniz alternatiflerdir. Bu malzemeler, hem çevre dostu hem de sağlığa daha uyumludur. Eğer doğal temizlik malzemelerini kendiniz yapmakla uğraşmak istemezseniz, artık marketlerde de çevre dostu temizlik ürünlerini bulabilirsiniz.

İstatistiklere göre, geleneksel temizlik ürünleri, su kaynaklarını kirletme ve doğal yaşamı etkileme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, doğal temizlik malzemeleri kullanarak hem kendimize hem de çevreye fayda sağlayabiliriz. Unutmayalım, temizlik yaparken sağlığımızı ve doğayı korumak elimizdedir. Doğal temizlik malzemelerini tercih ederek, daha temiz bir ev ortamı sağlayabilir ve sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunabiliriz.

Doğa dostu, zehrisiz, vegan çamaşır deterjanları için: Doğa dostu çamaşır deterjanları

Artık günümüzde bu tarz ürünler ile sıradan ürünler arasında çok fazla fiyat farkı da bulunmuyor. “Doğa Dostu Temizlik Malzemeleri” yazısında detaylarıyla anlattığım çevresel zararları merak ediyorsanız yazıya göz atmayı unutmayın.

Atıksız yaşamak için kozmetik ürünlerinizi değiştirin

Kozmetik sektörünün çevre kirliliğine sebep olan en büyük yan sektörlerden biri olduğunu belki duymuşsunuzdur. Çevreye verdiği zararların yanında üretim aşamasından kullanım aşamasına kadar uzanan süreçte birçok hayvanın deneylerde kullanılması, çevreye çok zarar verilmesi gibi sebeplerle de hiç de adil olmayan bir sektör.

Kullandığınız kozmetik ürünleri doğal içeriklerden imal edilmiş, katkı maddesi ve kimyasal içermeyen, çevreye ve doğaya saygılı üreticilerden almak bu sektörün zararlarına ortak olmamak açısından son derece önemlidir.

Ben tüm kozmetik ihtiyaçlarım için Otama Kırkpınar’ın ürünlerini tercih ediyorum. Vazgeçmeden düzenli olarak kullandığım ürünlerinden bazıları: Pika Pika Katı Şampuan, doğal deodorant, Kleo gece kremi, saç bakım seti, bebek sabunu ve Göbüş vücut yağı. Eğer ilginizi çekerse buradan sitesini inceleyebilirsiniz: Otama Kırkpınar

2. İçerik okumayı alışkanlık haline getirin

Son bir hafta içinde kullandığınız ürünleri düşünmenizi istiyorum. Büyük ihtimalle çoğu kişi şampuan, parfüm, el kremi, vücut kremi, nemlendirici, deodorant, deterjan, makyaj malzemesi ve benzeri ürünleri bir kez de olsa kullanmıştır. Peki bu ürünlerin içinde ne olduğunu biliyor musunuz? Ortalama 1 şampuanın içinde nereden baksanız 50 adet içerik bulunur. Bu içeriklerin büyük bir kısmı insan ve doğa için zararlıdır. Doğal olduğunu düşünerek aldığınız ürünlerin dahi içinde çevreye zararlı kimyasallar vardır.

İçerik okumayı alışkanlık haline getirerek bu ürünlerden uzak durabilirsiniz. Evet bu biraz zaman alabilir ama siz buna değersiniz; doğa buna değer. Basit bir Google aramasıyla kullandığınız her üründeki zararlı kimyasalları bulabilirsiniz. Örneğin Google’a diş macunundaki zararlı maddeler, şampuanlardaki zararlı maddeler gibi anahtar cümleler yazarak çıkan listeyi elinizdeki ürünle karşılaştırabilirsiniz. Sağlığınızı ve çevreyi koruma seçiminin elinizde olduğunu unutmayın.

3. Minimal yaşama bir adım atın

Minimal yaşam, günümüzde popülerlik kazanan bir kavram. Temel olarak, minimal yaşam ihtiyaçlarımızı karşılamak için gereksiz ve fazla olan her şeyden kaçınmamızı ve sadece ihtiyaç duyduğumuz kadarını kullanmamızı sağlayan bir düşünce sistemi. Peki, minimal yaşamak için neler yapabiliriz? İşte size bazı pratik öneriler:

Azaltmaya başlayın: İlk adım olarak, evinizdeki eşyaları gözden geçirin ve gereksiz olanları belirleyin. Sadece size gerçekten mutluluk veren ve kullanmanız gereken eşyaları tutun, diğerlerini bağışlayın veya satmayı düşünün.

Bilinçli alışveriş yapın: Yeni eşyalar alırken, ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurun ve sadece gerçekten gerekenleri satın alın. Alışveriş yaparken kaliteli ürünlere odaklanın ve dayanıklı olanları tercih edin. “Ucuz mal alacak kadar zengin değilim” sözünü unutmayın.

Sadeleştirin: Dolaplarınızı, raflarınızı ve yaşam alanlarınızı basitleştirin. Az eşya ve düzenli bir düzen, hem zihinsel rahatlama sağlar hem de daha ferah bir ortam yaratır.

Yemekleri planlayın: Yiyecek alışverişlerinizi ihtiyaçlarınıza göre planlayın ve israfı önleyin. Taze ve yerel ürünlere odaklanarak daha sağlıklı bir beslenme elde edebilirsiniz.

Geri dönüşüm ve bağış yapın: İhtiyaç fazlası eşyaları geri dönüşüme göndermek veya ihtiyaç sahiplerine bağışlamak, minimal yaşamın önemli bir parçasıdır. Bu şekilde kaynakları etkin kullanabilir ve başkalarına yardımcı olabilirsiniz.

Minimal yaşam, daha az stresli, daha özgür ve daha sürdürülebilir bir yaşam tarzı sunar. Kendinizi ve çevrenizi yormadan, daha fazla anlam ve değer katabilirsiniz. Sizin için keyifle hazırladığım “Minimal Yaşama Geçiş Rehberi“ni okuyarak işe başlayın!

Tıpkı kendi ihtiyaçlarınızda olduğu gibi sevdiklerinize hediye alırken de doğa dostu hediyeler arasından seçim yapmak son derece önemlidir. İnsanlara ihtiyaçları olmayan şeyleri sırf hediye etmiş olmak için hediye etmek hem size hem de onlara fazladan bir yük verir.

4. Su tüketimini azaltın

Suyu sadece evlerimizde, bulaşık, duş, temizlik gibi günlük ihtiyaçlarımızı karşılarken tükettiğimizi düşünmeye meyilliyizdir. Ancak gün içinde yaptığımız her seçim su tüketimine sebep olur. Kullandığımız parfüm, yediğimiz yiyecekler, bindiğimiz araba, giydiğimiz kıyafetler her biri su ayak izimizi belirleyen faktörlerdendir. Öyle ki, gün içinde evlerimizde kullandığımız suyun, diğer kalemlere kıyasla devede kulak kaldığını söyleyebiliriz.

Duş alırken, bulaşık yıkarken, temizlik yaparken elbette az su kullanmaya özen göstermeliyiz. Ama aynı zamanda kıyafetlerimizi alırken, yiyeceklerimizi seçerken bunların da ciddi su tüketimlerine sebep olduğunu unutmamalıyız. Tercihlerimizin temiz giysilerden ve sürdürülebilir yiyeceklerden yana olması oldukça önemlidir.

5. Hayvansal ürün tüketimini azaltın

Atıksız yaşam söz konusu olunca hayvansal ürünlerden bahsetmemek olmaz. Hayvansal ürün üretimi, su tüketiminin en büyük sebeplerinden bir tanesidir. Çiftliklerde üretilen hayvanları beslemek için yapılan tarım faaliyetlerinde ciddi sulama faaliyetleri yürütülür. En kısa sürede maksimum verimle yetiştirilmesi gereken bitkiler ciddi tarımsal ilaç kullanımına ve suya mal olur. Besi ünitesinde yetiştirilen danalardan elde edilen bir kilogram biftek, 5 kilogram tahıla, 20 bin litre suya, 8 litre benzine eşdeğer enerjiye ve 35 kilogram erozyona uğramış yüzey toprağına eşittir.

Bunun yanında daha fazla üretim yapmak isteyen et ve süt ürünleri şirketleri orman alanlarını yok ederek yeni tarım arazileri açmaya devam ederler. “Hayvancılığın Çevreye Zararları” yazısında detaylarıyla değindiğim bu zararlardan hayvansal ürün tüketiminizi azaltılarak kaçınabilirsiniz.

Vegan yaşam biçimini hayatınızda bir kez de olsa denemenizi tavsiye ederim. Hayvansal ürünlerin tamamını hayatınızdan çıkardığınızda çevre için yapabileceğiniz en iyi şeyi tek bir hamlede yapmış olursunuz. Elbette bu bir insanın vegan olmakla ilgili motivasyonunun küçük bir kısmını oluşturur. Diğer sebepleri merak ediyorsanız “İnsan Neden Vegan Olur?” yazısına göz atmanızı tavsiye ederim.

6. Tek kullanımlık ve hızlı tüketilen plastikleri hayatınızdan çıkarın

Dünyanın en büyük sorunu kuşkusuz hızlı tüketim ve tüketilen her şeyin ait olmadıkları yerlerde sonlanan yolculuklarıdır. Plastik hayatımızın her alanında bulunur. Kullandığımız elektronik ürünlerden yazı yazdığımız kalemlere, bitki saksılarından kozmetik ürünlere kadar her şeyin içinde ve dışında plastik var.

Ancak özellikle hızlı tüketilen ve geri dönüştürülmediği için doğaya karışan tek kullanımlık plastikler ve atık sulara, toprağa karışan mikro plastikler sorunumuzun en büyük kısmını oluşturuyor. Atıksız yaşam söz konusu olduğunda bu hızlı tüketilen plastik ürünleri atıksız alternatiflerle değiştirmemiz kaçınılmazdır.

Naylon poşet yerine bez çanta kullanmak, pet şişe yerine matara kullanmak, karton kahve bardakları veya plastik bardaklar yerine kişisel termoslar kullanmak hızla değiştirebileceğiniz basit şeylerin başında geliyor. Alacağınız 10 adet bez çantayı uzun yıllar boyunca alışverişlerinizde kullanabilirsiniz. 1 su matarası alarak her sene 150 pet şişeden tasarruf edebilir; sağlıklı bir matarayı seneler boyu kullanabilirsiniz.

Basit bir termos bardak aldığınızda her sene onlarca karton bardağı çöp olmaktan kurtarırsınız. Bununla birlikte bir şey satın alacağınız zaman plastik ambalajlı olanlar yerine ambalajsız ürünleri satın almak sizi hatrı sayılır bir atık miktarından da koruyacaktır. Bu ufak seçimler hayatlarımızda çok şey değiştirebilir.

Eğer kişisel bir su termosu veya kahve termosu almak isterseniz yıllardır kullandığım Stanley ürünlerini denemenizi tavsiye ederim. Stanley ürünleri ömür boyu garantiye sahip, kaliteli ve gıdayla uyumlu paslanmaz çelikten üretiliyorlar ve içecekleri saatler hatta bazen günler boyu soğuk/sıcak tutuyorlar. Kendim de kullandığım bazu stanley ürünlerini linke ekledim: Stanley Ürünleri

7. Atıksız düşünmeye çalışın

Unutmayın, çevreyi kirleten ve büyük yıkımlara sebep olan şey bir kerede yaptığımız büyük şeyler değildir; yıllar boyu süregelen, sorgulanmamış günlük alışkanlıklarımızdır. Günlük yaşantımızı değiştirerek dünyayı kurtarabiliriz. Merak ettiklerinizi yorumlara yazabilirsiniz. Umarım yazı hayatlarımızda değiştirebileceğimiz şeylere ilişkin fikir vermiştir. Daha sürdürülebilir bir dünyada görüşmek üzere! Kendi yöntemlerinizi bizimle paylaşmak isterseniz lütfen aşağıdan yorum bırakın.

Atıksız yaşam, doğaya duyarlı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzını temsil ediyor. Azaltma, yeniden kullanma ve geri dönüşüm ilkelerini benimseyerek, atıkları minimum seviyede tutabiliriz. Küçük adımlarla başlayarak plastik kullanımını azaltmak, geri dönüştürülebilir ürünleri tercih etmek ve doğal kaynakları korumak için çabalamak önemlidir. Her birimizin atıksız yaşama katkısı, gelecek nesiller için temiz ve sağlıklı bir çevre sağlama yolunda büyük bir etki yapabilir.

Umarım bu yazısı atıksız yaşam geçiş yapmak için size bir yol gösterir ve faydalancağınız bir rehber görevi görür.

Bu yazıdaki bazı linkler Hepsiburada işbirliği linkidir. Bu linklerden alışveriş yapmak size ekstra bir külfet yüklemez. Zaten alacağınız bir şeyi benim linklerimden satın aldığınızda bloguma da ufak bir katkınız olmuş olur. Şimdiden teşekkürler!